Anne Sütü ile Beslenme Rehberi

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Sağlık Bakanlığı, ilk 6 ay bebeklerin yalnızca anne sütü ile beslenmesini önerir. Anne sütü ile beslenme, ortalama 2 yaşına kadar devam etmelidir.

Bununla birlikte emzirme dönemi sırasında yeterli ve gerekli bilgiye sahip olunması oldukça önemlidir. Bu dönemde yapılan beslenme hataları, bebeğin gelişimi açısından bir sorun haline gelebilir.

Bebeklerde ilk 6 aylık dönem beslenme hataları arasında, bebeğin az ve yetersiz beslendiğini düşünüp doktor kontrolü haricinde besin takviye etmek ve ek gıda geçişin erkene çekilmesi en sık karşılaşılan durumlar arasındadır.

Bu hatalar bebeğinizin sağlıklı gelişimi ile birlikte, onun yemek yeme alışkanlığını da olumsuz etkileyecektir. Bu sebeple ilk 6 aylık dönem bebek beslenmesinde doğru sanılan yanlışların bilinmesi, oldukça önemlidir.

İlk 6 Ay Bebek Beslenmesi

İlk 4-6 ayda bebekler yalnızca anne sütü ile beslenmelidir. Bu aylarda anne sütü ile birlikte verilen ek besinler bebeğin emme gereksinimini azaltarak, anne sütünden yeterince yararlanmasını engeller.

Anne sütünün yetersiz olduğu düşüncesi ile doktora danışmadan bebeğe formül süt vermeye başlamak bu dönemde yapılan en önemli beslenme hatasıdır. Bebeğin yeterince anne sütü aldığı, günde 6-8 kez bezini ıslatması ve haftada en az 150 gram alması ile anlaşılır.

Bebeğin aylık takiplerinde kilosu sadece doktor tarafından belirlenmelidir. Formül süt desteği için de tek ölçüt doktorun söyledikleri olmalıdır.

Anne Sütü ile Beslenmede Bilinmesi Gerekenler

• Doğumun hemen ardından hem bebeğin sakinleşmesi hem de annenin bebeği ile bir an önce tensel temas yaşaması için emzirme gerçekleşmelidir. Emzirmeye başlanan süre ne kadar kısa olursa emzirme o kadar kolay olur.
• Ağız sütü yani “kolostrum” adı verilen ilk süt bebeği hastalıklardan koruyan antikorlar içerir.
• Bebeklerin midesi çok küçük olduğu için azar azar ve sık emmek isterler.
• Doğumdan sonraki ilk gün emme için güç toplayıp kuvvetli bir şekilde ememeyebilirler. Böyle durumlarda bebeğin başı ve vücudu okşanarak emmeye teşvik edilebilir.
• Süt salgılanmasını artırmak için memeye masaj yaparak süt salgısı uyarılır.
• İlk kavrama sırasında meme hassasiyeti nedeniyle annenin canı biraz yanabilir ama acı sürekli devam ediyorsa emzirme pozisyonu ve bebeğin memeyi kavrayış şekli yanlış olabilir. Böyle durumlarda bebeğin memeyi doğru bir şekilde kavraması için bebek memeden ayırılmalıdır.
• İlk günden sonra emme ile birlikte süt miktarı da artar. Böylece iki emzirme arasındaki süre zamanla uzamaya başlar ve düzene girer.

• Emzirme sırasında anne adayının ve bebeğin rahat bir pozisyonda olması gerekir. Kolun altını yastıkla desteklemek, ayakaltını destek vererek yükseltmek emzirme rahat bir emzirme pozisyonu için anneye yardımcı olur.
• Annenin sütü bollaştıkça bebek daha çok gaz çıkarmaya başlar. Her emzirme sonrası bebeğin gazı çıkarılmalıdır. Bir memeden diğerine geçerken de yine gazını çıkarmak gerekir.
• Bebek her iki memeden de emzirilmelidir. Böylece iki meme de süt salgılar. Hangi öğünde hangi memeden emzirildiğini hatırlamak için sutyen askısına işaret koyulabilir ya da en son emzirilen memeye göğüs pedi koyulabilir.
• Bebek 2,5- 3 saat içerisinde kendiliğinden uyanmıyorsa uyandırılıp emzirilmelidir. Prematüre bebeklerde bu sınır 2 saattir. Bebeğin kan şekeri düşmesin diye 2 saatte bir emzirmek gerekir.
• Eğer bebek doğumdan birkaç gün sonra gün içerisinde ortalama günde 4-6 kez bezini ıslatıyor ve en az 2 kez kakasını yapıyorsa, kilo alımı normalse yeterli derecede besleniyor demektir.
• Yenidoğan bebekler ilk haftalarda günde 10-12, sonraki haftalarda 8-10 kez emerler.
• Göğüsleri sıkmayan sutyenler giyilmeli ve her gün ılık su ile göğüsler temizlenmelidir.
• Annenin stres düzeyi sütün kalitesini etkiler. Annenin sütünü artırması için yeterince dinlenmesi, dengeli ve sağlıklı beslenmesi ve bol bol sıvı tüketmesi gerekir.

Doğru Emzirme Nasıl Olmalıdır?

• Eller iyice yıkanmalı, meme başı kaynamış ılınmış su ve steril gazlı bezle temizlenmelidir
• Anne, bebekle birlikte rahat edebileceği bir yere oturmalıdır. Bebeğin yüzü ve bedeni anneye dönük olacak şekilde tutulmalıdır.
• Meme ucu ile bebeğin dudak ve ağız kenarlarına dokundurularak ağzını açması ve bebeğin memeyi kavraması sağlanmalıdır.
• Bebeğin sadece meme ucunu değil, memenin olabildiğince kahverengi kısmını da ağzı ile kavramasını sağlamak gereklidir.
• Emzirme esnasında meme alttan dört parmakla ve üstte kalan başparmak ile desteklenmelidir.
• Memeyi tutarken parmakların memenin kahverengi kısmına değmemesine özen gösterilmelidir.
• Bebek memeden ayrılmak istendiğinde serçe parmağın ucuyla nazikçe bebeğin dudağı itilerek gevşetilmeli ve memeden kolayca ayrılması sağlanmalıdır.

Anne Sütünü Azaltan Nedenler Nelerdir?

1. Öncelikle bebeğin emzirilme sıklığının az olması anne sütünü azaltmaktadır. Bu durumda bebeğin günde ne kadar emzirildiği düşünülmeli ve eğer az emziriliyorsa yeterince emzirilmesi sağlanmalıdır.
2. Bebeği emzirirken kullanılan yöntem ve emzirme pozisyonunun hatalı olması da bebeğin yeterince emmesine engel olacaktır. Bebek anne sütünü yeterince ememeyince süt üretimi de olumsuz yönde etkilenebilir.
3. Eğer anne aynı zamanda doğum kontrol hapları kullanıyorsa, doğum kontrol hapları da süt miktarını azaltabilir.
4. Bebeğin istediği sürede ve istediği miktarda anneden süt emmesine izin verilmemesi de anne sütünün miktarını olumsuz etkileyebilir.
5. Bebeğin anne sütünün yanında formül süt ile beslenmesi de anne sütünün azalmasına yol açar. Çünkü formül süt ile beslenen bebek, karnı tok olacağı için anneden süt emmek onun için fazla istekli olmayacaktır. Bebek bu halde sık sık emzirilemeyeceği için süt miktarı da azalacaktır.
6. Annenin hamilelik sırasında aldığı kilolarını vermek için yapacağı şok diyetler ve beslenme problemleri de süt üretiminin sekteye uğramasını sağlayan sebepler arasındadır.

Anne Sütü Yetersizliği Nasıl Anlaşılır?

1. Bebek düzenli olarak kilo alıyorsa yeterince besleniyor demektir. İki tartı arasındaki kilo farkı bunu gösterecektir.

Bebeğin kilo artışı yetersizse, doktor kontrolünde formül süt ile desteklemek gerekebilir. Ancak bu öneri yalnızca doktor tarafından yapılmalıdır.

2. Anne sütü ile beslenen bebekler 3-4 günde bir dışkılayabileceği gibi, bu sayı günde 6-7’ye de çıkabilir. Bu bağlamda dışkılama, süre 10 günü bulmadığı sürece bir ölçüt olmamalıdır. Günde 5 defa bezini ıslatan bebek doyuyor demektir.

Bununla birlikte bebek uzun süreli dışkılama gerçekleştirmiyorsa ve günde 5 defadan az bezini ıslatıyorsa, bebek beslenmesinin doktor kontrolünde tek alternatif olan formül süt ile desteklenmesi gerekir.