Anne sütü, bebekler için en uygun besindir ve doğumdan sonraki ilk altı aylık süreç içerisinde, tek başına bebeğin tüm gereksinimlerini karşılar.
Ülkemizde gereksiz formül süt kullanımı maalesef yaygındır. Bunun nedenlerinin başında ise, bebeğin doymadığına uzman olmayan kişiler tarafından karar verilmesi gelir. Bebek beslenmesinde genel olarak tıbbi bir gereklilik olmadığı sürece bebek maması kullanılmamalıdır.
Ancak anne sütünün yokluğunda, ilk aylarda bebeğin ayda 500 gramdan az alması, günde 5 seferden daha az idrarını yapması ve takipli olunan uzman görüşünün doğrultusunda bebeklere anne sütü yerine verilebilecek tek alternatif formül sütlerdir.
Çünkü bebeklerin midesinde, sindirim enzimleri içerisinde ilk 6 ay yalnızca Lap Enzimi üretilir ve bu enzim, sadece anne sütü ya da anne sütüne en yakın formatta hazırlanmış formül sütlerin sindirimi için uygundur.
İlk 6 aylık dönem içerisinde bebeğe anne sütü ya da formül süt haricinde verilen tüm besinler, bebeğin henüz gelişmekte olan sindirim sistemini zorlar ve ileri dönemlerde çeşitli komplikasyonlar oluşmasına zemin hazırlar.
Formül Süt Ne Zaman Verilmelidir?
Annenin emzirmesini engelleyecek sistemik rahatsızlıkları, kullanması gereken ağır ilaçların devamlılığı, bebeğin doğumunun ardından kaybettiği kütle azalışının 10 gün içerisinde yerine konulamaması, bebeğin günde 5 defadan az idrarını yapması, bebekte sürekli açlığa bağlı ağlama ve huzursuzluk, ilk aylarda ayda 500 gramdan az kütle artışı gibi nedenler formül süt kullanmayı gerektirir. Takipli olunan doktor ise, en doğru bilgiyi verecektir.
Formül Süt Hangi Sıklıkta Verilmelidir?
Yenidoğan bir bebeğin midesi oldukça küçüktür. Annenin aslında yetmediğini düşündüğü süt, bebeğe yetiyor olabilir. Ancak doktor formül süt desteği verilmesi gerektiğini söylüyorsa aylara göre formül süt verilme oranları şu şekildedir;
- Yenidoğan bebeklerin tüketeceği ilk formül mama miktarı 30 cc/ml’dir. Bebeğin büyümesine bağlı olarak formül mama miktarlarını aşamalı olarak artırılabilir.
- 1 aylık bebek beslenmesinde bebeğe verilecek formül süt oranı; günde en az 6, en çok 8 kez olmak üzere bir öğünde 30-90 cc/ml’dir.
- 2 aylık bebek beslenmesinde bebeğe verilecek formül süt oranı; günde en az 6, en çok 7 kez olmak üzere bir öğünde 90-150 cc/ml’dir.
- 3 aylık bebek beslenmesinde bebeğe verilecek formül süt oranı; günde en az 5, en çok 6 olmak üzere bir öğünde 180-200 cc/ml’dir.
- 4 aylık bebek beslenmesinde bebeğe verilecek formül süt oranı günde en az 4, en çok 5 olmak üzere bir öğünde 180-240 cc/ml’dir.
- 5 aylık bebek beslenmesinde bebeğe verilecek formül süt oranı günde en az 4, en çok 4 olmak üzere bir öğünde 200-240 cc/ml’dir.
Bu değerler, anne sütü almayan ve yalnızca formül süt ile beslenen bebekler için geçerlidir. Emzirilen bebeklerde destek olarak formül süt kullanılıyorsa ve doktor herhangi bir oran belirtmemişse; bebeğin önce emzirilmesi, emzirmenin ardından doymadığına dair belirtiler gösteriyorsa aşamalı olarak küçük aralıklarında formül süt hazırlanarak duruma göre artırma ve azaltma yapılması gerekir.
Formül Süt Kullanımında Bilinmesi Gerekenler
- Formül sütler, yalnızca kutusunda belirtilen su-toz oranına uygun olarak hazırlanmalıdır. Hazırlanan formül sütün suyunun az olması kabızlık, böbrek sorunları ve sıvı kaybına neden olur. Çok fazla su ile hazırlamak ise bebeğin yetersiz beslenmesine ve kilo alamamasına yol açar.
- İlk altı ayda bebeğe verilecek formül sütü hazırlamak için, kaynatıp soğutulan ılık içme suyu kullanılması gerekir. Ya da hazır olarak satılan bebek sularını hafif ılık olacak şekilde ısıtmak, daha kullanışlı olabilir. Ancak aynı suyu tekrar tekrar ısıtmak, sudaki sodyum oranlarını artırabileceğinden tek seferde kullanılması önerilir.
- Formül süt içen bebeklerde; biberonun bebeğin ağız yapısına uygun olmasına, biberon deliği ile yutma arasındaki ilişkinin düzgün sağlanmasına, beslenme öncesi ve sonrasında temizliğine çok dikkat edilmesi gerekir. Ayrıca biberon ters çevrildiğinde önce ip gibi ardından damla damla süt akışı olması gerekir.
- Biberon kullanırken bebeğin beslenme pozisyonuna dikkat edilmelidir. Bebek sırtüstü düz yatar pozisyondayken biberon vermek, formül sütlerin solunum yoluna ve akciğerlere kaçmasına neden olabileceği için hatalıdır. Bebek anne kucağında, yan dik pozisyonda, başı annenin koluyla desteklenir şekilde tutulmalı ve giysileri rahat olmalıdır. Bebeğin hava yutmaması için biberonun dik tutulması ve biberon ucunun süt ile dolu olması gerekir.
- En sık kullanılan formül sütler, inek sütü bazlıdır. Bu sebeple anne sütüne göre protein konsantrasyonu farklıdır. İnek sütü bazlı formül sütler, başlıca protein olarak beta-globulin, karbonhidrat olarak anne sütüne benzer şekilde laktoz içerirler. Soya proteinli formül sütlerde ise, inek sütü proteini ve laktoz bulunmaz. Bu formül süt çeşidi, laktoz intoleransı gibi durumlarda kullanılır. İnfantil kolik veya atopik egzama gibi durumlarda ise, rutin kullanımı önerilmez. Kanıtlanmış inek sütü alerjisi olan bebeklerde genellikle soya proteinine karşı da hassasiyet vardır. Bu nedenle söz konusu formül sütler yerine hidrolize protein veya sentetik amino asit içeren türler önerilmelidir.
