B12 vitamini veya kobalamin, suda çözünen ve en önemli metabolik süreçlerde kullanılan bir vitamindir.
Vücudun alyuvar adı verilen kırmızı kan hücrelerinin üretilmesinde büyük önem taşıyan bu vitamin, vücudun bütün olarak sağlığının korunmasında oldukça önemlidir. Ancak B12 vitamini yalnızca dışarıdan besinler yoluyla alınabilmektedir. Vücudun kendisinin üretebildiği bir vitamin değildir.
Beden ve sinir sisteminin sağlığı için oldukça önem taşıyan B12 vitamini eksik olduğu zaman birçok problem oluşturur. B12 vitamininin eksikliğinin kimi zaman hastalıkların belirtisi olabildiği de bilinmelidir.
B12 eksikliği belirtileri, B12 vitamininin vücutta olması gereken değerden az olduğu durumların sonucu olarak ortaya çıkan belirtilerdir.
Bebeklerde B12 Vitamini İhtiyacı
Yeni doğan dönemindeki bebeğin ihtiyaç duyduğu günlük B12 ihtiyacı 0.4 mikrogram kadardır. 12 ay tamamlandığında bu ihtiyaç 0.5 mikrograma yükselir. 1-3 yaş arasındaki bebeklerde 0.9 mikrogramlık B12 vitaminine ihtiyaç duyulurken 4-8 yaş aralığında vücudun ihtiyaç duyduğu vitamin 1.2 mikrogramdır.
Bebekler, ek gıdalara başlamadan önce B12 vitamini ihtiyaçlarını annelerinden karşılar. Bu sebeple emzirme dönemlerinde annenin ihtiyaç duyduğu B12 vitamini oranı 2.8 mikrogram olmalıdır.
Hamileliğin son trimester dönemi ve doğumdan sonraki ilk 3-6 ay, bebeklerde beyin gelişiminin en hızlı olduğu dönemdir. Bu sebeple hamilelik sırasında anne adayında B12 vitamini eksikliği varsa bebeklerde de B12 eksikliği daha erken gelişir.
Vejetaryen olan anne adaylarının bebeklerinde B12 eksikliği görülme riski yüksektir. Hatta bu eksiklik doğumdan sonraki aylarda bile gelişebilir.
Ek gıda alımının gecikmesi de bebeklerde B12 eksikliğine yol açan etkenlerden bir tanesidir. Yeterli B12 vitaminiyle doğan sağlıklı bebeklerin depoları 6. aya doğru azalır ve 6. ay itibarıyla anne sütüne takviye olarak ek gıdaya geçilmediği takdirde bebeklerde B12 eksikliği oluşma riski artar.
B12 Vitamin Eksikliği Belirtileri
B12 vitamin deposu yetersiz olan bebeklerin doğumdan sonraki ilk 1 ayda gelişimleri normal şekilde devam eder.
Belirtiler ise, bebeklerin %70’inde genellikle 3 ila 6 ay arasında ortaya çıkar. Bu belirtilerin arasında;
Büyüme geriliği, sürekli uyku hali, kaslarda hareketsizlik, vücudun yeteri kadar B12 vitaminine sahip olmamasından dolayı yeterli miktarda sağlıklı alyuvarın yapılamadığı bir durum olan pernisiyöz anemi, havale, beyin boyutunun küçülmesi, organ ya da dokuların yeterince gelişmemesi, reflekslerde zayıflama, beslenme bozuklukları, yürümede zorluk ve titreme gibi belirtiler B12 vitamini eksikliğinde ortaya çıkar.
B12 eksikliğinin en sık karşılaşılan belirtisi uykuya eğilimdir. Uzun süreli yorgunluk hissi yaptığı için bebekler uykuya daha fazla eğilim gösterebilirler.
B12 Eksikliği Tedavi Edilmezse Ne Olur?
B12 eksikliği uzun süre devam ederse kansızlık ve bunun yanında diğer tüm kan hücrelerinde eksiklikler görülebilir.
Sinir hücrelerinde ‘bilgi oluşturma, saklama ve bilgiyi iletme’ becerileri aksamaya başlar. Bu, hissizlik, ağrı ve karıncalanma hissi veya yanmaya neden olur. Ayrıca, beyin fonksiyonlarda bozulmaya neden olabilir.
Bebeklerde motor gelişim olarak adlandırılan; baş tutma, oturma, yürüme, konuşma gibi fonksiyonların gelişmesi gecikir.
Ağır B12 vitamin eksikliklerinde beyinin etkilenmesine bağlı olarak; havale geçirme, kaslarda yorgunluk ve gevşeklik, daha önce yaptığı oturma ve yürüme gibi fonksiyonlarda gerileme olabilir.
B12 Vitamini protein metabolizmasının çalışmasını sağlar, metabolizmayı düzenler, büyümeyi düzenler. Bu yüzden ağır eksiklikte uyku düzensizlikleri, az veya aşırı uyuma görülebilir.
Ayrıca bebeklerde sinirlilik gibi huy değişikliğine de yol açabilir. Bağışıklık sisteminde güçsüzlük İshal, ısrarlı kusma, uzamış sarılık, dil üzerinde düzleşme ve tat duyusunun azalması da B12 vitaminin tedavisinin geciktiğinde karşılaşılan bulgular arasındadır.
B12 Eksikliği Tedavisi ve Beslenme Önerileri
B12 vitaminin eksikliğinde, öncelikle B12 eksikliğinin altında yatan nedenin araştırılması ve buna yönelik bir tedaviye gidilmesi gerekir.
B12 eksikliğinin altında yatan problem giderildiği takdirde önem verilmesi gereken en önemli konu, beslenmenin düzenlenmesidir. Bu anlamda da annelerin, bebekleri için hazırladıkları beslenme programında B12 vitamini içeren gıdalara daha fazla yer vermesi gerekir.
Alyuvarların olgunlaşması ve sinir sisteminin gelişimi için gerekli olan B12 vitamini yalnızca hayvansal kaynaklı gıdalarda bulunur. B12 vitamini bakımından zengin gıdalar; et, balık, tavuk, ciğer gibi sakatatlar, böbrek, kabuklu deniz ürünleri sıralanabilir.
Omega 3 içinde önerilen balıklar arasında uskumru, somon, ton ve lüfer balıkları B12 vitamini için önemli bir yere sahiptir. Sakatatlar arasında ciğer, dana, kuzu ciğeri B12 vitamini açısından oldukça zengindir.
Yumurta, tavuk, kaz, ördek B12 içeren besinler arasında yer alırken, kabuk deniz ürünleri istiridye, midye, yengeç ve ıstakoz tüketmekte önemlidir.
Kırmızı etler arasında sığır, kuzu etleri yüksek oranda B12 içerirken (1 yaşından büyük bebekler için) süt ve ev yapımı yoğurtlarla birlikte tüketildiğinde emilim daha fazla gerçekleşecektir.
