Diyare olarak da bilinen adıyla ishal; normalden daha sık, sulu ve gevşek dışkılama halidir. İshal bağırsak hareketlerinin hızlanması, dolayısıyla da içindeki maddelerin hızlı ilerlemesi sonucunda oluşur.
Yetişkin insanlarda genellikle herhangi bir tedavi gerektirmeden 2-3 gün içerisinde geçen ishal, bebeklerde daha farklı boyutlarda incelenir.
İshal, dünyadaki en yaygın bebeklik-çocukluk dönemi sorunlarından biridir. Özellikle yeni anne-baba olmuş ebeveynler için korkutucu ve tehlikeli olabilir.
Bu sebeple ishalin ne olduğu, neden olduğu, önlemek için ne yapılması gerektiği, tedavisinin nasıl olduğu ve ne zaman doktora gidilmesi gerektiğinin bilinmesi oldukça önemlidir.
Bebeklerde İshal
İshal, mide ve bağırsakların bazı nedenlerden dolayı iltihaplanmasıdır. Elde edilen verilere göre anne sütü ile beslenen bebeklerde daha ishal az görülürken, formül süt ile beslenen bebeklerde daha sık karşılaşılır.
Bunun sebebi, anne sütünün bileşenleri ile doğrudan ilişkilidir. Anne sütünde bulunan maddeler, ishale neden olan mikroorganizmaların oluşmasını büyük oranda engeller.
Ancak bu durum, anne sütü ile beslenen bebeklerin de ishal olmayacağı anlamına gelmez.
Bebeklerde İshal Nedenleri
- İshal, bebeklerde en çok diş çıkarma döneminde karşılaşılan bir durumdur. Dişten dolayı meydana gelen ishal, genellikle hafif şiddetlidir ve kısa süre içerisinde kendiliğinden geçer.
- Bunun haricinde mide gribi olarak adlandırılan viral hastalıklar da bebeklerde yaygın olarak görülen bir hastalıktır.
- Rotavirüs, bebekleri ve küçük çocukları etkiler ve sulu ishalin ortaya çıkmasına neden olabilir. Salgın durumlarında ve mevsim geçişlerinde daha sıklıkla görülebilir.
- Katı gıdalara geçiş gibi bebeklerin diyetindeki değişiklikler, bağırsak hareketlerinde değişikliklere yol açabilir. Süt ürünleri, yumurtalar, glüten, yer fıstığı ve kabuklu deniz ürünleri, yiyecek alerjilerine ve ishale yol açan hassasiyetlere neden olabilir.
- Gereğinden fazla tüketilen meyve ve meyve suları da ishale neden olabilir.
- Antibiyotik gibi ilaçlar kullanmak zorunda kalan bebeklerde de bağırsak florasının dengesinin bozulmasından kaynaklı ishal durumu sıklıkla görülür.
- Bazı enterovirüsler ve paraziter enfeksiyonlar da bebeklerde ishale neden olabilir.
- Bununla birlikte E. coli, Salmonella, Campylobacter ve Shigella gibi birçok farklı bakteri türü ishale neden olabilir.
- Bağırsak iltihabı gibi bazı tıbbi durumlar, bebeklerde ishale neden olabilen bir diğer sebeptir.
- Yetişkinler seyahat ederken ishal olabildiği gibi, bebekler de seyahat sırasında ishal olabilir.
- Bu nedenlerin haricinde besin zehirlenmesi gibi durumlarda da bebeklerde ishal görülebilir. Özellikle bozulmuş ve uzun süre dışarıda beklemiş yiyecekler buna neden olur.
Bebeklerde İshal Tedavisi
Bebeğin dışkıyla çok su kaybetmediği, dışkıda mukus ve kan görülmediği, yüksek ateşinin olmadığı, şiddetli karın ağrısının ve kusmasının olmadığı, beslenmesinin iyi olduğu vakalarda tedavide sadece ishal diyeti uygulamak ve ağızdan sıvı alımını sağlamak çoğu zaman yeterlidir.
Ateş varsa, doktorun önerisi doğrultusunda ateş düşürücü ilaçlar verilebilir. Bunun haricinde vücut için yararlı olan bakterileri içeren probiyotik veya prebiyotik olarak adlandırılan besin takviyeleri kullanılabilir.
Bebeklerde Evde İshal Tedavisi
Temizlik Kurallarına Titizlikle Uymak: Formül süt ile beslenen ve ek gıda dönemindeki bebekler için, hijyen kurallarına daha fazla dikkat edilmesi gerekir. Besin ile ilgili malzemeleri hazırlamadan önce ve bebeğin altı temizlendikten sonra elleri bol su ve sabunla yıkamak oldukça önemlidir. Belirli periyotlar ile bu malzemeleri kaynatmak da işe yarayabilir.
Bol Sıvı Almasını Sağlamak: Su ve tuz kaybının yerine konabilmesi için bol sıvı alımı gereklidir. Aksi halde bebeklerde kolaylıkla dehidrasyon yani sıvı kaybı meydana gelebilir. Emziren annelerin bebeklerini daha sık emzirmesi, ek gıda dönemindeki bebeklerin ise bol sıvı tüketmesinin sağlanması gerekir.
Meyve Takviyeleri: Ek gıda dönemindeki bebekler için, lif içeriği yüksek olan şeftali, elma, muz gibi meyveler işe yarayabilir. Bu dönem boyunca besin değeri olmayan asitli içecekler, şeker, çikolata gibi hazır paketli ürünler ile yağlı gıdalar verilmemesi gerekir. Yağlı gıdalar, bağırsak hareketlerinin daha da hızlanmasına neden olabilir.
Besin Takviyeleri: İshal olan bebeklerde pirinç lapası, patates püresi, yoğurtlu çorbalar da ishal ile mücadelede kullanılabilir.
Tüm bu evde tedavi yöntemlerinin yanında; bebeğinizin ishali 2-3 günden uzun sürerse, dışkısında kan varsa, bıngıldağında çökme ve kusma gibi su kaybı belirtileri gösteriyorsa hemen doktorunuza başvurmanız gerekir. Çünkü uzun süreli ishal durumlarında, bebeklere ishal kesici ilaçlar kullanılmaz. İshalin nedeni araştırılıp, nedene göre tedavi uygulanır.
