Kabızlık, bağırsak hareketlerinin yavaş olması sebebiyle az sayıda dışkılama, dışkılama güçlüğü, dışkının tam boşaltılamaması, ağrılı dışkılama ve şişkinlik gibi belirtilerin oluşturduğu yaygın bir bağırsak bozukluğu sorunudur.
Bebeklerde kabızlık ortaya çıktığı zaman her anne panikler ve ‘Kabızlık nasıl geçer?’ sorusuna cevap aramaya başlar. Bebeklerde kabızlık nedenleri birden fazla olabildiği için, bebeği çok iyi gözlemlemek gerekir.
Kronikleşmesi durumunda, şiddetli karın ağrısı ile sık sık idrar yolu enfeksiyonlarına neden olan kabızlığın tedavisi için öncelikle altta yatan nedenlerin bilinmesi önem taşır.
Kabızlık Nedenleri
- Kronik kabızlık sorunu yaşayan bebeklerin, çeşitli sağlık problemleri nedeniyle aldıkları ilaçlar da kabızlığa neden olabilir. Özellikle bebeklik döneminde kullanılan demir ilaçları, kabızlığı tetikleyebilir.
- Anne sütüyle beslenen bebeklerde kabızlık olma ihtimali daha azdır. Çünkü anne sütünün sindirimi oldukça kolaydır. Anne sütü motilin denen hormonu içerir ve bu hormon, bebeklerin bağırsak hareketlerini artırarak daha rahat dışkılamasını sağlar. Formül süt ile beslenen bebeklerde kabızlık görülme riski, bu sebeple daha fazladır.
- Formül süt içen bebeklerde, toz-su oranının tam olarak sağlanamaması ve daha az su kullanarak hazırlanması kabızlığın oluşumunda oldukça sık karşılaşılan sebepler arasındadır.
- Bebeklerin bağırsaklarının doğuştan sinir ve kas bozukluklarına sahip olması da kabızlığa neden olabilir.
- 6 aydan önce ek gıdaya geçen bebeklerde, bağırsak gelişimi tam olarak sağlanamadığı için kabızlık görülme riski oldukça fazladır.
- Diş çıkarma döneminde bağırsak florasının değişmesi, bazı bebeklerde ishale neden olurken bazı bebeklerde kabızlığa yol açabilir.
- Bebeklerde özellikle ilk 6 ayda görülen kabızlık durumu, inek sütü alerjisinden kaynaklanabilir.
- Bebeklerin vücudunda meydana gelen kalsiyum yüksekliği, potasyum azlığı ve B12 vitamini eksikliği de kabızlığın sebepleri arasında yer alır.
- Bebekler katı besinlerle tanışmaya başladığı sırada, bağırsakları bu besinleri sindirmek için bir süre zorlanabilir. Bu dönemde bebeklerin kaka yapma sıklığında ve kakasının sertliğinde değişiklikler oluşabilir ve zamanla geçer.
- Bebeklerin ek gıda döneminde fazla su içmemesi ya da yeterince sulu gıdalarla beslenmesi, kabızlık problemine neden olabilir. Bu tür durumlarda bebeklere verilen 30-60 ml kaynatılmış ve soğutulmuş su, onların dışkılamasına yardım edecektir. Bebeklerin bol sıvı tüketmesi, kakalarının yumuşak olmasını ve kolay çıkmasını sağlarken; sıvı kaybı ise sert, kuru ve zor çıkan kakaya sebep olur.
- Özellikle 1 yaşına gelen bebeklerde, anne sütünden inek sütüne geçişlerde aşırı inek sütü tüketmesi ve mama konsantrasyonunun değiştirilmesi kabızlığa yol açan nedenler arasında yer alır.
- Ek gıdaya geçerken bebeklerin beslenmelerinin yüksek lifli gıdalardan yoksun olması, bebeklerde kabızlık görülme riskini artırır.
- Tiroit hormonlarının az salgılanması yoluyla oluşan hipotiroidi hastalığı, bebeklerde en sık kabızlığa neden olan hastalıklar arasında yer alır.
- Makat bölgesinde meydana gelen çatlaklar, bebeğin dışkılamasını gerçekleştirememesi ve dışkının bağırsaklarda sertleşerek kabızlığın oluşmasına zemin hazırlar.
- Daha büyük olan bebeklerde, tuvalet eğitimine başlanılan dönemde büyük tuvaleti kontrol etmeyi denerken kabızlık oluşabilir.
- Kabızlığa yol açan etkenlerden biri de kalın bağırsakta sinir sisteminin iyi gelişmemesidir. Eğer bu konuda şüphe varsa biyopsiye kadar giden süreçle sinir hücrelerinin mutlaka iyi gelişip gelişmediğinin ortaya konması, hücreler gelişmemişse bu durumda mutlaka cerrahi tedaviye başvurulması gerekir.
Tüm bu sebeplerin haricinde, bazen bebeğiniz gerçekten kabız değildir. Ancak bağırsaklarının düzene girebilmesi için biraz zamana ihtiyaç vardır. Normalde, bir bebeğin kakası yumuşaktır ve bağırsaktan kolayca geçer.
Bebek kabız olmasa bile, bağırsak hareketleri düzensiz olabilir. Nadir durumlarda, kabızlık sinir eksikliği veya alt kalın bağırsakta yapısal sorunlardan kaynaklanabilir. Bu sebeple tekrarlayan kabızlık durumunda, bebeğinizin takibini yapan doktora görünmeniz gerekebilir.
Bebeğinizin Kabız Olduğunu Nasıl Anlarsınız?
Bir bebeğin seyrek şekilde dışkılaması her zaman kabız olduğu anlamına gelmez. Bir bebeğin karın bölgesinde sertlik varsa, iştahında azalma mevcutsa, ağlama ve huzursuzluk şikayetleri varsa, dışkılama öncesinde zorlandığı görülüyorsa kabızlıktan şüphelenilebilir.
Ayrıca; kokulu, kuru, sert ve topaklanmış dışkı genel anlamda kabızlığın en belirgin özelliği olabilir.
Bebeğiniz Kabız Olduysa Neler Yapmalısınız?
Kabızlık tedavi edilmediğinde, uzun dönemde iştahsızlık, gelişme geriliği, karın ağrısı, yaşam kalitesinin düşmesi, mutsuzluk, huzursuzluk ve sık sık ağlama krizleri meydana gelebilir.
Ayrıca uzun süren kabızlık sorunu; bebeğin makat bölgesinde anal fissür adı verilen çatlaklar, popodan kan gelmesi, hemoroid, tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları ve idrar kaçırmaya neden olabilir.
Bebeğin bağırsaklarında tembellik yapabileceği göz önünde bulundurularak; doktor tarafından söylenmediği sürece bebeğe lavman, müshil veya fitil kullanılmamalıdır.
Bebeğinizin kabız olduğunu düşünüyorsanız, konuyla ilgili doktorunuza danışmanız, yapabileceğiniz en doğru adımdır. Bununla birlikte evde yapabileceklerinizi sizler için listeledik.
- Bebeğinizin kabız olduğunu düşünüyorsanız, öncelikle beslenme stili hakkında düşünmeniz gerekir. Son zamanda yaptığınız mama değişimi, ek gıda dönemine erken geçiş, ek gıda döneminde su tüketiminin azlığı, lif yönünden fakir beslenme gibi değişkenleri göz önünde bulundurarak problemi saptamaya çalışmalısınız.
- Dışkılamada zorluk yaşadığını düşündüğünüzde bebeğinizin bacaklarını karnına doğru yönelterek dairesel hareketler yapabilirsiniz. Böylece kakalarının da bağırsakları boyunca hareket etmesine yardımcı olursunuz.
- Bebeğinizin göbek deliğinden başlayarak karnın dışına doğru, saat yönünde ve sonra tersi yöne bebek masajı yapın. Bebeğin bu durumdan rahatsız olduğunu anlarsanız bir süre bekleyin ve daha sonra tekrar deneyin.
- Ilık bir banyo, bebeğinizin dışkısını daha kolay dışarı atmasına yardım edebilir. Ayrıca banyo sırasında onun karnına masaj yapmak da faydalı olabilir.
- Her zaman olmamak koşuluyla, bebeğinizin makat bölgesinin dış tarafına bebeklere uygun temiz içerikli bir krem veya vazelin sürmek de onun kakasını yapmasını kolaylaştıracaktır.
- Bebeklerde kabızlık, gıda alerjisi veya gıda zehirlenmesi gibi hastalıkların işareti de olabilir. Daha ciddi durumlarda ise metabolizma bozukluğunun veya doğuştan gelen bir hastalığın belirtisi olarak da kendini gösterebilir. Bu nedenle bebeğinizde kabızlık sorununu ciddiye almalı ve durum devam ediyorsa mutlaka doktorunuza danışmalısınız.
