Canlıların biyolojik yapılarının büyük bir kısmını oluşturan su; dünyaya gelme, büyüme ve gelişme dönemlerinde tüm canlılar için vazgeçilmez hayati öneme sahip bir yaşam desteğidir.
İnsan vücudunda ortalama olarak %60 oranında su bulunur. Bu suyun ise büyük kısmı, hücrelerin içerisinde yer alır.
İçerisinde bulunduğumuz yaz aylarında ise, terleme yoluyla kaybedilen suyun yerini tamamlamak ve vücutta dehidrasyona neden olmamak için, daha fazla su tüketimine ihtiyaç duyulur.
Vücut için bu kadar değerli olan bir madde söz konusu olduğunda; özellikle ilk defa ebeveyn olan anne-babalar, bebeklerine ne zaman ve hangi miktarda su vereceği konusunda karmaşa yaşayabilirler.
İlk 6 Aylık Dönemde Su İhtiyacı
Yaşamın temel kaynaklarından biri olan su, her insan için yaşamsal önem taşır. Yenidoğan bebekler için de aynı durum geçerlidir.
Bununla birlikte bebeklerin su ile ilişkisi, bir yetişkinin su ile olan ilişkisinden farklıdır. Bu bağlamda bebeklere, sadece anne sütü aldıkları ilk 6 aylık dönemde su verilmeye ihtiyaç yoktur. Ancak ek besinlere geçtikten sonra su verilmeye başlanır. 6 aydan önce normal şartlarda anne sütü alan bebeklerin ihtiyacı, anne sütü içeriğindeki su ile karşılanır.
Anne sütünün yaklaşık %87’si su olduğundan, ilk 6 aylık dönemde tek başına bebeğin su ihtiyacını giderebilir.
Ayrıca su temizlik açısından bazen kaynatılmış olsa bile risk taşıyacağından enfeksiyon tehlikesi oluşturur. Sadece anne sütü alan bebekler su içerse midesinde fazladan yer kaplar, açlık ihtiyacı da su ile geçiştirilir. Dolayısıyla da anne sütü alımı azalır. Böylece gereksinimler yeterince karşılanamaz.
Ancak ilk 6 ayda bebeklere su vermeyi gerektirecek bazı istisnai durumlar da bulunur. İshal ve kusma gibi durumlarda, bebeklerde aşırı sıvı kaybına bağlı olarak bıngıldakta çökme oluşur. Bu durum dehidrasyonu ortaya çıkarır.
Kısacası uzun süren ishal, kusma, üst solunum yolu rahatsızlıkları, yoğun formül süt yapımı gibi durumlarda doktor kontrolünde su tüketimi önerilir. Doktor kontrolü haricinde ilk 6 ay bebeklere su verilmemelidir.
Formül Süt İçen Bebekler Suya İhtiyaç Duyar mı?
Anne sütünün azlığında veya yokluğunda, ilk 6 ay tek besin alternatifi formül sütlerdir. Formül süt içen bebekler de tıpkı anne sütü içen bebekler gibi fazladan su tüketimine ihtiyaç duymazlar. Tabii ki bunun için formül sütü, uygun ölçekle ve doğru su oranıyla hazırlamak önem taşır.
Fazla su ile formül süt hazırlamak, bebeklerin doymasını ve gerekli besin maddelerini vücuduna almasını engeller. Bununla birlikte az su ile formül süt hazırlamak; sindirim sistemini aşırı zorlayarak kabızlığa, böbreklerin susuz kalmasına ve vücutta dehidrasyona sebep olabilir.
Unutulmaması gereken nokta, ihtiyaç doğrultusu haricinde ilk 6 ayda bebeğe verilen her su, bebeğin midesini doldurur. Bu durum ise, büyümesi ve gelişmesi için gerekli olan besinleri almasını engeller.
Bebeklere Su Ne Zaman Verilmelidir?
Uzmanlar, aksi belirtilmediği taktirde hem anne sütüyle beslenen hem de formül sütlerle beslenen bebeklerin ekstra suya ihtiyacı olmadığı düşüncesinde hemfikirdir.
Bebeklere su, ek gıdaya başlangıç dönemi ile birlikte verilmeye başlanmalıdır. Dikkat edilmesi gereken ise, ek gıdalara tadımlık olarak başlanacağı için; bu dönemde verilen su miktarının da fazla abartılmaması gerektiğidir.
Bebeklerin aldığı ek gıda oranı arttıkça, doğru orantılı şekilde vücutlarının suya olan ihtiyaçları da artacaktır.
Bebeklere Verilen Suyun Özellikleri Nasıl Olmalıdır?
Özellikle 12 aylık olan döneme kadar verilen suların, daha önceden kaynatılarak soğutulmuş ya da hazır olarak satılan mineralli bebek sularından olması önemlidir.
Hazır içme suyu olarak, cam şişe veya cam damacanada satılan, ph değeri 7’nin üzerinde, alkali ve orta sertlikte olan sular tercih edilmelidir.
Satın alınan suyun ambalajı okunup dolum tarihin çok uzun süre önce olmamasına dikkat edilmesi gerekir. Çünkü uzun süre damacana da beklemiş suyun mineral değeri kaybolur. Küçük bebeklere 1 yaşına kadar verilecek suyun en az 10 dakika kaynatılması ve ılıtıldıktan sonra verilmesi gerekir.
Gereğinden fazla ve defalarca kaynatılan suyun mineral içeriği değişeceğinden bu şekilde verilen su da olumsuz etkilere yol açabilir.
Bebekler Hangi Oranda Su İçmelidir?
Ek gıdaya geçen bebeklere verilecek olan su miktarı; boyuna, kilosuna, tükettiği anne sütü/formül süt miktarına ve kabızlık durumuna göre değişkenlik gösterecektir.
Bu bağlamda kg başına ortalama 100-150 ml. arasında su tüketimi yeterli olacaktır. Bebeklerin yeterli sıvı alıp almadığı, idrarı takip edilerek kolaylıkla anlaşılabilir. 2 yaşına kadar ortalama olarak günde 5-6 ıslak bez ve 2 yaşından sonra 4-5 kere idrar yapması, bebeğin yeterli sıvı aldığının göstergesidir.
İdrarda koku, koyu renk idrar yapmak, dışkılamada zorluk ve kabızlık durumunda verilen su oranının artırılması gerekir.
Burada dikkat edilmesi gereken bir diğer konu ise, halk arasında bilindiği üzere bebeklere suyu sevdirmek için şekerli su veya su yerine meyve suyu verme hatasıdır. Bu hata, ileride bebeklerde çocukluk çağı obezitesi gibi sorunlara yol açabilir.
Yaz Aylarında Bebeklerin Su İhtiyacı
Yaz aylarında dahi olunsa, bebeklerin ilk 6 ay su içmeye ihtiyacı bulunmaz. Ancak kuru ağız, ciltte pullanma, idrar sıklığının azalması veya ağladığında gözyaşı akmayan bebekler için doktora danışılması gerekebilir.
6 aydan sonra bebek eğer sık anne sütü alıyorsa hava çok sıcak olsa dahi su içmeyi istemeyebilir.
Ortam sıcaklığı artıyorsa, terleme ile kayıp varsa, yeterince idrar yapmıyorsa miktar arttırılabilir. Şekerli içecekler su yerine geçmez. Mutlaka yeterince sıvı tükettiğinden emin olunmalı, daha büyük bebeklere sıvı tüketmesi teşvik edilmelidir.
Ancak verilen suyun temiz su olmasına özen gösterilmeli, açık su kullanılacaksa kaynatıp soğutulmalıdır.
