Bıngıldak, bebeğin kafatasının üst kısmında yer alan ve kemiklerin birleştiği noktadaki boşlukta yer alan, yumuşak kemiksi dokudur.
Yetişkinlerde kafatası kemikleri tamamen birbirine kenetlenmiş halde olurken, bebeklerde henüz bu kenetlenme tamamlanmamıştır. Toplamda 6 tane olan bıngıldak, doktor dışındaki kişiler tarafından çok fark edilemez. Normal bir kişi bu bıngıldakların sadece 2 tanesini fark edebilir. Bu nedenle bıngıldağa dokunarak zarar verme ihtimali sadece 2 bıngıldak için geçerlidir.
Bebekler için çok önemli bir bölge olan bıngıldak, anne babaları da bir o kadar korkutur. Bıngıldakları zarar görmüş bebeklerle ilgili duyulan söylentiler, ailelerin bu konuda hassas davranmalarına neden olur.
Bununla birlikte uzmanlar bıngıldakların zannedildiği kadar hassas olmadığını söyleseler de ebeveynler bıngıldak çökmesi ve bıngıldak şişmesi konusunda yeterli bilgiye sahip olmalıdırlar.
Bebeklerde Bıngıldak Açıklığı Neden Vardır?
Bebek sahibi olan herkesin istisnasız bildiği bıngıldak, aslında birden çok fonksiyona sahiptir. Bunlardan bir tanesi doğumun kolay olmasını sağlamaktır.
Bebeğin doğumu sırasında doğum kanalından geçerken kafatası esneyerek kanaldan geçecek hale gelir ve bu geçişte bebeğin kafası zarar görmez. Bıngıldak, buradaki esnemeyi ve daha sonra doğum sırasında uzayan bebeğin kafasının normale dönmesini sağlar.
Bıngıldağın diğer bir fonksiyonu da bebek büyürken, büyüyen beyinin kafatası ile karşılaşmamasını sağlamaktır. Bıngıldaklar, bu anlamda beynin gelişimi için gerekli olan alanı esneklikleri ile sağlıyor olurlar.
Bıngıldakların zamanı geldiğinde kapanması ile birlikte beyin büyümesi de büyük bir oranda son bulmuş olur. Bu nedenle bıngıldağın erken kapanması hem kafanın büyümesine engel olurken hem de beynin gelişmesine sekte vurur.
Bıngıldağın Beyin Gelişimi İçin Önemi
Bebek doğarken kafatası kemikleri henüz tam gelişmemiş ve son şeklini almamıştır. Bu yapı kemiklerin üst üste gelip, kafatasına esneklik kazandırarak, doğum sırasında kafanın doğum kanalına girebilmesini ve doğumun kolay gerçekleşmesini sağlamaktadır.
Kafa kemiklerinin ayrık ve yumuşak olması beynin büyümesine de olanak tanır. Bıngıldak olmazsa kafa kemikleri ve beyin büyüyemez. Beynin büyümemesi, gelişim ve zeka geriliğine sebep olabilir. Beyin büyümesi ancak kafatasının büyümesiyle mümkün olabilir.
Bıngıldağın iki önemli görevi vardır. Bunlardan biri, doğum esnasında bebeğin oldukça dar olan doğum kanalından kolayca geçmesine olanak sağlamak ve bebeğin beyninin dışarıya doğru rahatça büyümesine imkan vermektir.
İlk 2 yılda çok hızlı olan beyin büyümesine kafa kemiklerinin büyümesi uyum sağlayamaz. Bu sebeple kemikler arası birleşme yerleri yani sütürler ve bıngıldak sayesinde kafa büyüyerek, beyin dokusuna zarar gelmez.
Kafa içinde gelişebilecek ani basınç ve hacim değişimlerinde kafa kemikleri esnek olmadığı için genişleyemez. Bıngıldak bu yan etkileri azaltabilir.
Bıngıldak Başın Neresinde Bulunur?
Bebeğini kucağına alan her yeni annenin dikkatini çeken noktalardan biri, bebeğinin başındaki yumuşak bölgeler olmaktadır.
Bebeğin kafasındaki kemikler karşı karşıya geldiğinde, arada oluşan boşluklar bıngıldaktır. Ancak sadece ön ve arka bıngıldak elle anlaşılabilir. Annelerin fark ettiği ve doktorların takip ettiği ön bıngıldak olmaktadır.
Bıngıldak Ne Zaman Kapanır?
Yeni doğan bebeklerin başında 6 adet bıngıldak bulunur. Ön bıngıldak en büyük olanıdır. Alından arkaya doğru baklava şeklinde hissedilir. Genellikle 9-18 ay arasında kapanır. Bazen kapanması 24 ayı da bulabilir.
Ön bıngıldak nadir olarak doğumda kapalı olabilir veya 9 aydan erken kapanabilir. Bu durumda sütürlerin açıklığı ve baş çevresinin büyümesi dikkatle izlenmelidir. Arka bıngıldak daha küçüktür, kafanın arka kısmında olur. Genellikle 3 ay civarında kapanır.
Normalden büyük ve kapanması geciken bıngıldak, erken doğan ya da anne karnında büyümesi geri kalan bebeklerde görülebilir. Bazı durumlarda, ön bıngıldağın 3 ay kadar erken kapanması normal olabilmektedir.
Ancak bu durumda; bebeğin baş çevresinin takibinin yapılması, beynin normal gelişiminin sürdüğünün gösterilmesi çok önemlidir.
Bazen kafatasını oluşturan kemikler birbirine normalden erken kaynayıp, bıngıldağı kapatmaktadır. Bu da beyin gelişimini etkileyerek, görme ve işitme sorunlarına, kafa içi basınç artışına, gelişim geriliklerine yol açmaktadır. Bu sürecin, bıngıldağın erken kapandığı normal bir bebekten ayırt edilmesi gerekmektedir.
Bebeklerde Bıngıldak Çökmesi ve Bıngıldak Şişmesi Neden Olur?
Kusma veya ishal gibi vücudun sıvı kaybına sebep olan durumlarda bıngıldakta çökme meydana gelir.
Bu durum, bebeğin su ihtiyacı olduğunu gösterir. Bıngıldak çökmesi durumunda bebeğe acilen yeterli miktarda anne sütü-formül süt veya su verilmeli, ishal veya kusmayı önleyici tedbirler alınmalıdır.
Bıngıldağın olduğundan fazla çıkıntılı durması ise, kafa içi basıncının arttığına işaret eder. Bu şişme, menenjit adı verilen beyin zarı iltihapları ve beyin omurilik sıvısının artması ile bağlantılı olabilir. Her iki durumda da çocuk hekimine başvurulması gerekir.
