İdrar kaçırma, bir anda gelen tuvalet ihtiyacı ve tuvalete yetişememe şeklinde kendini gösterir. Bu durum, kişilerin hayat kalitesini oldukça düşürebilen bir sorundur. “Üriner inkontinans” olarak tanımlanan idrar kaçırma sorunu, aşırı aktif mesane sonucu açığa çıkar.
Her iki kadından bir tanesinde görülebilen idrar kaçırma, aslında oldukça yaygın görülebilen bir sorun olmasına rağmen hastalar bu konu için doktora gitmekten çekinirler. İdrar kaçırma sorunu, erken evrelerinde oldukça kolay bir şekilde tedavi edilirken, ilerlediği taktirde cerrahi müdahale dahi gerektirebilir.
İdrarın tutulamaması ve kaçması, genelde direkt hamilelikle ilişkilendirilir. Çünkü gebelik haftası ilerledikçe rahim büyür ve mesaneye baskı yapar. Bu sebeple sık sık tuvalet ihtiyacı ortaya çıkar.
Bu durum genel anlamda doğumdan sonra düzelse de ne yazık ki her iki kadından birinde, özellikle normal doğum sonrası yaygın olarak görülmeye devam edebilir. Bunun sebebi, normal doğum sırasında mesane sabitleyici kasların hasar görmesinden kaynaklanır.
Özellikle hapşırma, öksürme veya buna benzer reflekslerde idrar kaçırma çok daha yoğun olarak görülebilir.
İdrar kaçırma problemi, kadınların daha fazla uğraştığı bir sorundur. Buna sebep olan olan birçok faktör vardır.
- Yapılan doğum sayısının artması
- Zor gerçekleşen normal doğum
- Doğum sonrası vajinal operasyonlar
- Hamilelikte ve doğumdan sonra aşırı kilo almak
- Hamilelikte ve doğumdan sonra sigara kullanmak gibi sebepler, kadınlarda idrar kaçırma oranını direkt olarak artırabilir.
Özellikle normal doğumda idrar kaçırma riski, sezaryen doğuma göre daha fazladır. Bundan dolayı sezaryen doğumu, normal doğuma tercih eden birçok anne adayı bulunur. Fakat normal doğum yapmak, idrar kaçırma riskini artırsa da illaki idrar kaçırma sorununa yol açacak şeklinde düşünülmemelidir.
İdrar Kaçırma Tanısı
Tedaviye başlamadan önce, şikayeti olan annelerden 24 saat boyunca idrara çıkma günlüğü tutması istenir. Bu veriler, bir günlük periyotlarla annenin sıvı alımı ile sıvı atımı miktarını gösterir.
İdrara çıkma günlüğünde, annenin aldığı ve çıkarttığı sıvı miktarı ile frekansını 24 saat boyunca kaydetmesi gerekir. Ayrıca alınan sıvının cinsi, kaçırma miktarı, idrara çıkma sıklığı ve idrar kaçırma anındaki aktivite de saatleriyle birlikte kaydedilmelidir.
Anneden alınan bu günlükle kaçırdığı idrar miktarını artıran ya da azaltan durumların nedenine karar verilir.
Sağlıklı bir kişi için günlük idrara çıkma sıklığı gündüz 4-6, gece de 1-2 arasında olmalıdır. Dolayısıyla gündüz 7’den fazla idrara çıkmak normal kabul edilemez.
İdrar Kaçırma Tedavisi
İdrar kaçırma durumunda ilk önce idrar kültürü ve antibiyogram aracılığı ile enfeksiyon olup olmadığına bakılır. Enfeksiyon olması durumu mevcut ise, tedavi buna göre şekillenir.
Cerrahi Olmayan Müdahaleler
Bazı durumdaki hastalarda öncelikli olarak başvurulacak yöntem, egzersizdir. Farklı şekillerde egzersiz uygulaması verilebilir. Hastanın kendi kaslarını doğru olarak kasması öğretilip, çalışması istenir. Bu tekniğe ”kegel egzersizi” ismi verilir.
İdrar kaçırma tedavisinde ilk basamaklardan bir tanesi de mesane rehabilitasyonudur. Bu yöntem; hafif-orta derecede idrar kaçırması olanlar ve stres tipi idrar kaçırma için cerrahi tedavi bekleyenler, cerrahi tedaviyi kabul etmeyenler, doğurganlık yaşında olup gebelik planlayanlar ve cerrahi tedaviye uygun olmayan hastaların tercih ettiği bir tedavidir.
İlaç tedavisi tuvalete yetişemeden idrar kaçıran, öksürürken, hapşırırken idrar kaçıran hastalara tek başına ya da diğer yöntemlerle birlikte uygulanır. İdrar kaçırmayı engellemek adına kullanılan ilaçlar, uzun süreli kullanımları ardından etkili olabilirler. Bazı ilaçların yan etkileri bulunabilir ve kana geçebilir. Bu sebeple emziren annelerin kullanılması önerilmez.
Cerrahi Müdahale
Son yıllarda yeni uygulanmaya başlayan yöntemlerle, idrar kaçırma sorunu neredeyse tam başarıyla tedavi edilmeye başlanmıştır.
İdrar kaçırmanın temel sebebinin pelvik tabanında yer alan destek kas dokusunun yetersizliği olduğundan dolayı, mesanenin aşağıya doğru inmesini önleyecek biçimde tabana hamak gibi destek sağlayıcı bir madde operasyonla yerleştirilir.
İdrar kaçırmada uygulanan cerrahi müdahalenin süresi oldukça kısadır. Günübirlik uygulanan işlem, lokal anestezi ile yapılır. Ameliyat ardında %90 olan başarı, beş sene sonra da %80 olarak tespit edilmiştir.
İdrar Kaçırma Nasıl Önlenebilir?
- Aşırı sıvı alımı azaltılıp, yetersiz sıvı alımı artırılmalıdır ve günde en az 1,5-2 litre sıvı tüketilmelidir.
- Gece uyumadan dört saat önce sıvı alımından kaçınılmalı, yatmadan önce mesane boşaltılmalıdır.
- Akşam saatlerinde sulu meyve ve sebze tüketiminden uzak durulmalıdır.
- Bununla birlikte aşırı kafeinli, asitli, baharatlı yiyecek ve içecekler ile az miktarda da olsa alkol tüketiminden kaçınılmalıdır.
- Fiziksel aktivite artırılmalı, kilo vermeyi destekleyecek şeklide dengeli ve düzenli beslenilmelidir.
- Varsa sigara alışkanlığından vazgeçilmelidir.
- Kronik kabızlık ve tuvalete çıkarken zorlanmanın önlenmesi için diyete lifli gıdalar eklenmelidir.
- Rutin bir tuvalete çıkma programı oluşturulmalı ve şiddetli durumlarda rahatlatıcı tedaviler uygulanmalıdır.
