Bebeklerde en çok görülen sorunlardan birisi de gözlerinde meydana gelen çapaklanma olmaktadır. Çapaklanma eğer ileri seviyelere oluşursa enfeksiyon riskine neden olacağından dolayı dikkatli olunmalıdır.
Çapaklanma Nedir, Neden Olur?
Çapaklanma, bebeklerde göz nezlesi ve gözyaşı kanalı tıkanıklığı nedeniyle olabileceği gibi anneden bebeğe geçen bel soğukluğu hastalığı ve herpes enfeksiyonları başta olmak üzere birçok hastalığın belirtisi de olabilmektedir. Uzmanlar toplumda genellikle uyku ile ilişkilendirilen çapaklanmanın, bebeklerde ciddi göz problemlerinin ve hastalıkların belirtisi olabileceği konusunu vurgulamaktadır. Cinsel yolla erkeklerden kadınlara geçen birçok enfeksiyon ve hastalık anneden de bebeğe geçerek bebeklerin göz ve beden sağlığını tehdit etmektedir. Yeni doğan bebeklerde çapaklanma problemi bu yüzden hafife alınmamalıdır.
Enfeksiyon Riski
Genellikle erkekten kadına cinsel yolla bulaşan klamidyal enfeksiyonlar ve bel soğukluğu hastalığı normal doğum esnasında bebeğe geçebilir. Bebeklerde ilk 24 saatte müdahale edilmezse göz delinmesine dahi yol açabilmektedir. Bu nedenle bebeklerin gözlerine doğar doğmaz koruyucu amaçla gümüş nitrat damlatılmaktadır.
Teşhis ve hızı tedavi ulaşılan başarıyı etkilemektedir. Bu yüzden teşhis ve tedavide hızlı hareket etmeniz gerekmektedir. Bel soğukluğuna bağlı enfeksiyon belirtileri genellikle doğumdan sonraki ilk 48 saatte ortaya çıkarken, diğer enfeksiyonlarda bu süre 5 ile 7 gün arasında olabilmektedir. Cinsel yolla bulaşan klamidyal enfeksiyonlarda ise belirti süresi 10 güne, hatta 1 aya kadar uzayabilir. Bu sebeple bebeklerin takibinin iyi yapılması ve bebekte doğumsal olarak ortaya çıkan bu enfeksiyonların damlalarla vakit kaybetmeden tedavi edilmesi oldukça önemlidir.
Hangi Belirtilere Dikkat Edilmesi Gerekir?
Çapaklanmanın haricinde, normal şartlarda bir bebeğin doğumdan itibaren bir yaşına kadar olan sürede mutlaka göz hastalıkları açısından değerlendirilmesi gerekir. Ancak aileler bebeklerindeki şu belirtilere karşı özellikle dikkatli olmalıdır:
- Bebeğin gözünde leke varsa,
- Göz bebeğinde beyazlık görünüyorsa,
- Göz kapağı şişik ve kızarıksa,
- Işıktan aşırı rahatsızlığı varsa,
- Göz bebeklerinde titreme varsa,
- Bebek boynunu eğik tutuyorsa,
- Gözünde devamlı sulanma oluyorsa,
- Ailede doğumsal katarakt öyküsü bulunuyorsa
- Bu tür durumlarda bebeklerin acilen bir göz hastalıkları uzmanına muayene ettirilmeleri gerekir.
Çapaklanma Nasıl Geçer?
Bebeklerde göz çapaklanması meydana geldiğinde vakit kaybetmeden bir doktora gidilmelidir. Doktorunuz yapacağı muayene sonunda bu çapaklanmanın bir enfeksiyondan mı, yoksa göz kanalı tıkanıklığından mı olduğunu belirler ve buna göre farklı tedavi yöntemleri izler. Eğer enfeksiyondan kaynaklanıyorsa bebeğin yaşına uygun antibiyotik damla ve merhem tedavisi uygular ve bebeği takip eder.
Tedavi esnasında kullanılan antibiyotik kullanımı sonucunda çapaklanama geçer, fakat ilaç kullanımı kesildiğinde çapaklanma yeniden başlarsa, bu kez büyük bir olasılıkla göz yaşı kanalı tıkanıklığı söz konusudur ve ona uygun tedavi yöntemleri izlenir. (Bazı göz damlalarının (aminoglikozid içeren) 7-10 günden fazla kullanılması bebeğin kulaklarına zarar verebilir.)
Bu tedavi yöntemlerinin başında aileye öğretilecek masaj teknikleri ve hijyen konuları gelir. Bunun yanında yine bebeklere uygun antibiyotik damla ve merhem kullanılır. Doktorun belirleyeceği kontrolleri de aksatmamak çok önemlidir. Bu tedavi şekilleri ile tıkalı göz yaşı kanalları genelde ilk altı ay ve bir yıl arasında kendiliğinden açılır. Ancak bunlara rağmen bir yılın sonunda tıkalı kanal ya da kanallar açılmazsa cerrahi operasyon ile göz yaşı kanalı açma işlemi uygulanır.
Sondalama (probing) ismi verilen cerrahi müdahale bebeğe genel anestezi uygulandıktan sonra yaklaşık 5-10 dakika süren, özel bir sistemle bebeğin tıkalı göz yaşı kanallarının temizlenerek açılmasını sağlayan kesisiz, dikişsiz bir cerrahi operasyondur. Operasyon genellikle başarılı olsa da zaman zaman tıkanıklık açılmayabilir. Bu durumda sondalama işlemi 3 kez tekrar edilebilir. 3 operasyon sonunda hala başarılı olunamamışsa (%5 sıklıkta görülebilir) açık bir göz yaşı kanalı ameliyatı yapılır.
