Bebeklerin beslenmesi ne kadar önemliyse, beslenmenin uzantısı olan boşaltım da oldukça önemli olan ve özellikle yeni anne-baba olmuş kişiler tarafından merak edilen konulardan bir tanesidir.
Bir bebeğin dışkısının yapısı, rengi, kokusu ve dışkı sayısı genel sağlığı ile ilgili birçok ipucu verir. Bu sebeple tüm dışkı türlerini bilmek ve gerektiğinde müdahale etmek oldukça önemlidir.
Dışkılama Nasıl Meydana Gelir?
Bebeklerin beslenme yoluyla aldığı anne sütü, formül süt ve ek gıda gibi tüm maddeler sindirim kanalı boyunca öğütülerek yapıtaşlarına ayrılır. Yapıtaşlarına ayrılan besin öğeleri içerisinde, bebeğin ihtiyaç duyduğu maddeler kana geçer.
Bununla birlikte lif adı verilen ve daha fazla parçalanamadığından kana geçemeyen, vücut için o anda gereksiz olan veya zararlı olabilecek maddeler sindirim kanalının kalın bağırsak kısmına aktarılır.
Kalın bağırsağa ulaşan bu maddelerin içerdikleri sıvı, bağırsağın bu bölümünde kısmen kana geçer ve kalın bağırsakta ilerleme devam ettikçe dışkı adı verilen artıklardan oluşan madde son şeklini alır.
Dışkı; bebeğin kalın bağırsağının en son kısmında depolanır ve belli bir süre sonunda oluşan ‘dışkılama refleksi’ sayesinde, bebek dışkılama ihtiyacı hissederek bu atıkları dışkılama yoluyla vücuttan atar.
Bebeklerde Dışkılama Sıklığı Nasıl Olmalıdır?
Bebekler yenidoğan dönemlerinde çok sık dışkılarlar. Bunun birçok sebebi vardır ancak en çok bilineni gastrokolik reflekstir. Gastrokolik refleks, mideye besin girdiği anda bağırsakların peristaltik yanı salınım hareketlerinin hızlanması ve doğal olarak dışkının bağırsaklar içinde ilerleyerek dışkılama hissinin oluşmasına neden olan durumdur. Yenidoğan döneminde çok sık aralıklarla beslenmek, gastrokolik refleksten dolayı sık sık dışkılama görülmesine neden olabilir.
Bununla birlikte ek gıda dönemi öncesinde sadece anne sütü ile beslenen bebeklerin, haftada bir kez dışkılaması normal kabul edilebildiği gibi günde 4-5 kez dışkılaması da normal kabul edilir. Bu durum her bebekte değişiklik gösteren bir durumdur. Bebek dışkılarken zorlanmadığı ve dışkı yapısı normal olduğu sürece endişe edilecek bir durum söz konusu değildir.
Ek gıda dönemi öncesinde formül süt ile beslenen bebeklerde ise durum biraz daha farklıdır. Formül sütlerin anne sütüne oranda sindirimi daha zordur ve kabızlığın meydana gelmesi olasıdır. Formül süt ile beslenen bebeklerde dışkılama süresi genel görüşe göre en fazla 4 gün aralığında olmalıdır.
Bebeklerde Dışkı Yapıları
Anne sütü ile beslenen bebekler, oldukça sulu olarak tabir edilebilecek yapıda dışkılarlar. Bu durum, aşırı sulu ve sık olmadığı sürece bir problem teşkil etmez. Anne sütü ile beslenen bebeklerin dışkıları oldukça yumuşak formdadır ve akışkandır.
Formül süt ile beslenen bebeklerin dışkı yapısı, anne sütüyle beslenen bebeklerin dışkı yapısına göre daha katıdır. Rengi biraz daha koyu sarı ve kıvamı humus kıvamına daha yakındır.
Bebekler ek gıdaya geçince, dışkılarının rengi ve kıvamı biraz daha koyulaşır. Rengi, anne sütü veya formül sütte olduğu gibi sarı değil, tükettiği besinlere göre farklılık gösterebilir. Ayrıca ek gıdaya başlanan ilk günlerde, bağırsaklarının adaptasyon sorunu yaşamasından dolayı dışkı içinde sindirilmemiş besin maddeleri görülmesi mümkündür.
Katı gıdaların çeşidi ve bebek beslenmesindeki ağırlığı arttıkça, dışkının kokusu daha ağır kokmaya ve kıvamı da sertleşmeye başlar.
Bebekler Neden Farklı Renklerde Dışkılarlar?
Dışkının ince bağırsakta ilerlerken, bağırsakta bulunan çeşitli sindirim suları, bakteriler veya diğer kimyasal oluşumlar ile beraberdir. Bu faktörlerin dışkı ile birleşimine bağlı olarak dışkı rengi ve kokusu değişiklik gösterir. Bebeğin dışkı rengi, ek gıda döneminde yediği gıdalarla ilgili olarak da değişebilir.
Hatta sadece annesini emen bebeklerde dahi, annesinin tükettiği gıdalara bağlı olarak bile dışkı rengi farklılık gösterebilir. Bu farklılıkların çoğu zaman normal olacağı ve endişelenmeyi gerektirecek bir durum olmadığı unutulmamalıdır.
Siyah ve Koyu Yeşil Dışkı: Mekonyum, bebeklerin ilk kakasıdır ve genellikle siyah-koyu yeşil bir renge sahiptir. Siyah dışkı, bebeğin doğumundan 1-2 gün sonraya kadar devam edebilir. Oldukça yapışkan ve koyu kıvamlı olan mekonyum, dışkının oluşma mekanizmasında olduğu gibi gıdalardan arta kalan maddelerden oluşmaz. Hamilelik dönemi boyunca bebeğin vücudundan dökülen epitel hücreleri, lanugo tüyleri ve amniyon sıvısının birikimi ile oluşur.
Aynı zamanda demir takviyesi alan veya demirce zengin formül sütlerle beslenen bebeklerde koyu yeşil-siyah dışkı görülebilir. Meydana gelen bu renk dışkı, fazla demir takviyesinin dışkıdaki renk değişiminden kaynaklanır ve herhangi bir probleme işaret etmez.
Sarı ve Hardal Rengi Dışkı: Anne sütüyle beslenen bebeklerin kakaları açık sarı-hardal renkte ve sıvı kıvamlıdır. Kimi zaman dışkının içinde ufak sarımsı tanecikler de görülebilir. Bunlar tamamen normal olup, bebek tarafından sindirilemeyen anne sütünün yağına işaret eder. Sadece anne sütüyle beslenen bebeklerin dışkıları kötü kokmaz, hafif ekşimsi-tatlı bir kokusu vardır.
Açık Yeşil-Yeşil Renk Dışkı: Sadece anne sütü ile beslenen bebeklerinin dışkılarında yeşil renk görülmesi, ön sütü fazla aldığı anlamına gelir ve herhangi bir problem oluşturmaz. Formül süt ile beslenen bebeklerin mama içeriğinde demir bulunması da yeşil renk dışkılamaya sebep olabilir.
Katı gıdaya geçen bebeklerde ise, ıspanak ve bezelye püresi gibi yiyecekler bebeğin dışkısını yeşile döndürebilir.
Beyaz Renk Dışkı: Beyaz renkli dışkı, genellikle karaciğer ve safra kesesi sorunlarından kaynaklanır. Sindirim sisteminde meydana gelen bir tıkanıklık, dışkı renginin beyaz olmasına sebep olabilir. Bu tür bir durumda doktorla en kısa sürede iletişime geçmek gerekir.
Mukus İçeren Dışkı: Mukuslu dışkının sebepleri, anne sütü ile beslenen bebeklerde ön sütü fazla almasından kaynaklanabildiği gibi, bebeğin diş çıkarırken aşırı salya üretmesi ve bunu yutması ya da değişik gıda alerjileri nedeniyle ortaya çıkabilir.
Köpüklü Dışkı: Bebekte köpüklü dışkı sorunu, daha çok bebeğin midesinde fazla gaz biriktiği zaman görülür. Bebeğin beslenmesi ya da anne sütünden kaynaklı bu aşırı gaz, bebeğin köpüklü dışkı yapmasına sebep olur.
Aynı zamanda enfeksiyonlar, ek gıdaya erken geçilmesi ve kullanılan bazı ilaçlar bebeğin köpüklü dışkılamasına neden olabilir.
Kan İçeren Dışkı: Kan içeren dışkı, bebeklerde genel olarak süt proteini alerjisi sebebiyle ortaya çıkar. Bununla birlikte kabızlığa bağlı bir durumdan dolayı da gerçekleşebilir ve makat çatlaklarının varlığını işaret edebilir.
Kan içeren dışkıya, ishal benzeri oldukça sulu bir yapı da eşlik ediyorsa bakteriyel bir enfeksiyonun varlığından söz edilebilir. Bir bebeğin dışkısında az veya çok miktarda kan görülmesi, doktora en kısa sürede gidilmesi gerektiği anlamına gelir.
.
