Norovirüs, kusma ve ishalin ve gıda kaynaklı hastalıkların en yaygın nedeni olup, gastroenterit olarak tanımlanan mide veya bağırsakların iltihaplanmasına yol açar. Birçok kişi norovirüsü “mide gribi” olarak adlandırsa da bunun solunum sistemini etkileyen bilinen grip ile hiçbir ilgisi bulunmamaktadır.
Norovirüs Nedir?
Tüm dünyada erişkin ve çocuklarda görülen ishallerin önemli bir kısmından sorumludur. Hastalık bütün yıl boyunca görülebilir ve her yaştan insanları, açık ve kapalı toplulukları etkileyebilmektedir. İshal şikayeti ile hekime başvuran erişkinlerin yaklaşık %20’sinden norovirusler sorumludur. Norovirusler aynı zamanda virüslerden kaynaklanan ishal salgınlarının %60-95’ini oluşturmaktadır.
Norovirüs Nasıl Bulaşır?
Esas bulaş ağız-dışkı yoluyla olup kusmukla da olabilir. Bulaşma sıklıkla yuvalarda, göçmen kamplarında, tatil yapılan kamplarda, hastanelerde, okullarda, restorantlarda, gemilerde, askeri birliklerde ve aile içi bireylerde görülmekte ve bu gruplarda salgınlar yapabilmektedir.
Norovirus salgınları genellikle, kişiden kişiye temas (%35), kontamine su (içme suyu, havuz suları, göl suları, buz küpleri) ve gıda (midye, istiridye gibi kabuklu deniz hayvanları, salatalar, dondurma, soğuk yiyecekler, sandviç, taze sebze ve meyveler) ile oluşmaktadır. Virüsün ısı ve klorlamaya nispeten dirençli olması su ve gıdayla bulaşmasını kolaylaştırmaktadır. Virüsün dışkıyla atılımı uzun süre (>3 hafta) devam etmekte olup ilk 24- 48 saatte atılımı en üst düzeydedir.
Norovirüsün Belirtileri Nelerdir?
Enfeksiyon, virüsle maruziyetten 12 ila 48 saat sonra başlayan ishal, mide ağrısı ve kusma ile karakterize olup genellikle 1 ila 3 gün sürmektedir. Enfekte olan hastaların birçoğu tedaviye gerek duyulmadan iyileşmektedir. Ek hastalıkları olan kişilerde, yaşlılarda, küçük çocuk ve bebeklerde, gebelerde enfeksiyona bağlı oluşan kusma ve ishal ciddi şekilde sıvı kaybına (dehidrasyon) neden olabilir. Bu durumda hastaların sağlık merkezlerinde takip ve tedavi edilmeleri gerekir.
Norovirüs enfeksiyonu en sık olarak hastaneler, kreşler, bakımevleri, okullar, yurtlar veya kışlalar gibi yakın temasın çok olduğu kalabalık ortamlarda ortaya çıkar ve salgın oluşturur.
- Kusma
- Mide bulantısı
- İshal
- Karın krampları
- Baş ağrısı
- Ateş
- Vücut ağrıları
Bazı kişiler, norovirüs enfeksiyonu geçirmekte olmalarına rağmen hiçbir belirti veya semptom göstermeyebilir. Ancak enfeksiyon yine de bulaşıcıdır ve enfekte kişiler, virüsü başkalarına bulaştırabilirler.
Nasıl Tanı Konur?
Kesin tanı mikrobiyolojik inceleme ile konabilir. Vakaların dışkılarında ve kusmuklarında fazla miktarda virüs bulunması nedeniyle tanı yöntemlerinin birçoğuyla pozitif sonuç alınabilmektedir.
Norovirüsünden Korunmak İçin…
Norovirüs genellikle okul, yolcu gemisi ve bakım evi gibi birçok insanın toplu bulunduğu kapalı ortamlarda hızla yayılır. Çoğu vaka kış ve ilkbahar aylarında olur. Virüse yakalanma riskinizi azaltmak için alabileceğiniz bazı günlük önlemler şunlardır.
- Elleri sık sık sabun ve su ile yıkamak
- Meyve ve sebzeleri tam yıkamak
- Deniz ürünlerinin iyice pişirilmesi
Nasıl Tedavi Edilir?
Norovirüs için antibiyotik kullanılmaz çünkü bu bir viral enfeksiyondur. Tedavide probiyotik önerilir. İshal diyeti yaptırılır. İshal durdurucu ilaçlar kullanılmaz. Çünkü virüs vücuttan dışkı yoluyla atılmaktadır. Hasta için kefir, yoğurt, ayran, tarhana çorbası, yoğurt çorbası, muz, patates ve elma türü yiyecekler önerilir.
Anne sütü alan bebeklerin sık sık emzirilmesi hem virüsle savaşı arttırır hem de bebeğin sıvı ve besin kaybını takviye eder. Genellikle bu süreçte bağırsak hareketlerini artırıcı gıdalar önerilmez. Vücudun ishal ve kusma yoluyla attığı sıvının da yerine konması çok önemlidir. Yemek yeniliyorsa ishal diyeti, yenilmiyorsa damardan sıvı tedavisi verilmektedir.
Evde bir çocuk norovirüse yakalandıysa, ailenin de çok dikkatli olması gerekmektedir. Özellikle bebek bezi değiştirdikten sonra eller minimum 20 saniye boyunca sabunla iyice yıkanmalıdır. El dezenfektanları su ve sabun kadar etkili olmayabilir. Meyve ve sebzeler dikkatli ve temizliğinden emin olunan suyla temizlenmelidir.
