İshal, bebeğin kakasının sıvı ve normalden daha yumuşak kıvamda olması olarak açıklanmaktadır. Bebeğin dışkılama sayısında ve miktarındaki ani artış ishal olarak adlandırılır. İshal özellikle yenidoğan bebeklerde ve süt çocuklarında gözlemlenir ve ishal, bebek 2 yaşına gelene kadar ara ara devam edebilir. Ancak bu durum 2 yaşından sonra çok sık rastlanan bir durum olmamaktadır. Yenidoğan bebeklerde ishal belirtileri görüldüğünde doktora başvurmalısınız.
Yenidoğan Bebeklerde İshal Belirtileri
Yenidoğan bebeğin ishal olduğunun anlaşılması için, bebeğin dışkısının normalden sulu, yeşil veya açık sarı renginde olması ve çokluğu belirleyici olmaktadır. İshale yol açan nedenlerin en başında enfeksiyonlar yer almaktadır. Kullanma ve içme suyunun temiz olmaması, hijyenik olmayan koşullar, mamaların yapılışında temizlik kurallarına özen gösterilmemesi, bebeğe bakan kişilerin hijyen kurallarına uymaması, enfeksiyona bağlı ishallerin oluşmasına sebep olmaktadır. İshal, neden olmuş olduğu fazla su ve tuz kaybı ile kısa zamanda metabolizmayı etkisi altına alır. İshalin bir süre devam etmesi halinde kusma, bulantı, ateş, karın ağrısı, iştah kaybı ve kilo kaybı görülebilir. İshal bazen de bebeğin dil ve ağız içinin kuruması, az işeme, ya da koyu ve kıvamlı idrar yapma gibi belirtilerle kendini gösterebilir. Görülen bu bulgular bebeğin ishal olduğu anlamına gelir. İshal olan bebeklerde sıvı kaybı çok olur. Zaten ishal tedavisinde ki en önemli konu bebekte meydana gelen sıvı kaybını önlemektir.
İshal Neden Meydana Gelir?
- Bebeklerde ishalin görülmesinin en bilinen nedeni, el ve ağız yoluyla bulaşan mikroplardır. Yani diğer bir ifadeyle virüsler ishalin başlıca nedenlerini oluşturur. Bu nedenle bebekle temas edilirken mutlaka ellerin yıkanması gerekir.
- Yenidoğan bebekler ilk zamanlar anne sütüyle beslenmelerinden dolayı bol miktarda sıvı dışkılama yapabilirler. Bebek büyümeye başladıkça sarı renkte olan dışkısı birinci ayından itibaren koyulaşmaya başlar.
- Bebeklere inek sütü alerji yapabileceğinden, ishale neden olabilir. Anne sütüyle beslenen bebeklerde de annenin tükettiği süt ve süt ürünleri emzirme yoluyla bebeğe geçebilir ve bu da ishale neden olabilir.
- Bozuk veya son kullanma tarihi geçmiş mamalar da bebeklerde ishal görülmesinin nedenleri arasında yer alır.
- İshalin diğer bir nedeni de hazırlanmış mamanın bebeğe verildikten sonra kalanının daha sonra yeniden bebeğe verilmesidir. Böyle durumlarda bebekte, mamanın bozulmasına bağlı ishal söz konusu olabilir.
- Besinlere bağlı olarak da bebek ishal olabilir.
- Çoğu zaman yiyeceklere ve suya bulaşan virüs, bakteri ve parazitler de ishale neden olmaktadır.
- Doğuştan kaynaklanan bağırsak hastalıkları, metabolizma hastalıkları ve beslenme hataları da ishale neden olan nedenler arasında yer alır.
- Bebeğin yapısına bağlı olarak; besin alerjisi ve çölyak hastalığı ishale neden olabilir. Bebekte bulunan bağırsak enzimlerinin eksikliği de ishalin nedenleri arasında yer almaktadır.
- Bebeğin yapısına bağlı olarak; besin alerjisi ve çölyak hastalığı ishale neden olabilir. Bebekte bulunan bağırsak enzimlerinin eksikliği de ishalin nedenleri arasında yer almaktadır.
İshal Tedavisi Nasıl Olmalıdır?
İshal geçici bir durumdur ancak, yüksek ateş, şiddetli karın ağrısı, kanlı dışkı ve çok sık sıvı dışkı gibi belirtilerin görülmesi ciddi bir duruma neden olabilir. Böyle bir durumla karşılaşıldığında bebek mutlaka doktora götürülmelidir çünkü bu bulgular tehlikeli olabilir. Bu belirtilerle beraber bebekte ağız ve dil kuruluğu, gözyaşı dökmeden ağlamalar, bıngıldak çökmesi, kusmalar ve idrarda azalma görülüyorsa, vakit kaybetmeden en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
Evde Neler Yapmalısınız?
İshal olan bir bebek çok sıvı kaybedeceği için özellikle bol su tüketmelidir. İshalin tedavi süresince evde yapılacaklar arasında suyun kaynatılarak bebeğe verilmesi yer almaktadır. Bu dönemde her zaman bebeğinize verdiğiniz sudan daha fazla su vermelisiniz. Bebek emiyorsa suyu anne sütünden alacaktır. Bunun için de bebeği az ve sık emzirin. Ek gıdaya başlayan bebeklere özellikle bu dönemde inek sütü vermeyin, onun yerine yoğurt tercih etmeniz daha sağlıklı olur. İshal tedavisinde doktorunuza danışmadan bebeğinize asla ilaç vermemelisiniz.
Mamayla beslenen 1 yaşından küçük bebekler sık ishal olmalarından dolayı; vereceğiniz mamayı doktorunuza danışarak, laktoz içermeyen sindirimi kolay mamalarla değiştirilebilirsiniz. Bebeğiniz ishal olduğunda onun beslenmesi ile ilgili kararlar arken önceden mutlaka doktorunuza başvurun. Su yerine, dengeli elektrolit solüsyonu olarak bilinen ve eczanede satılan sıvılardan doktorunuzun önerisiyle faydalanabilirsiniz. Bebeğinize vereceğiniz sıvı miktarını hiç bir zaman kısıtlamayın. Bebeğiniz iyileştiğinde normal mamaya dönerken doktorunuzun önerilerine uyun. 2 yaşından büyük bebeklerde (sık ve sulu ishali olan) sofra yemekleri yiyebildikleri için mamayla beslenmeleri gerekmez. Bebeğin; pirinç, ekmek, patates, kraker, havuç, muz, elma püresi, kızarmış ekmek gibi besinlerden yemeleri bu durumda uygundur. Tuzlu krakerler çocuğunuzun ihtiyacı olan tuz miktarını karşılamasına yardım eder. Sıvı kaybı varsa da doktorunuzun önereceği şeker solüsyonlar ve oral elektrolit verebilirsiniz. İshal tedavisinin İkinci gününde bebeğinize süt ve su verebilirsiniz. Bu dönemde bebeğe verilen meyve suları ishali arttırabileceğinden, bebeğe içirilmesi pek önerilmez.
İshal Ne Kadar Sürer?
Yenidoğan bebeklerde ishal bir iki gün, en fazla bir hafta sürebilir. İshal olan bir bebeğin kakası hemen katıya dönmez. Bu süreç bir haftayı bulabilir. İshal olan bebekler daha sık emzirilmelidir. Bebeğin kaybetmiş olduğu sıvıyı yeniden alabilmesi için anne sütü ile beslenmelidir. Anne sütü alan 6 aylık ve üzeri bebeklere sık sık kaynatılmış su vermek gerekir. Bebeğin cildinde oluşan ishale dayalı pişik oluşumunda, bebeğin altının sürekli olarak yıkanması ve pişik kremi sürülmesi önerilir. Geceleri bebeğin daha rahat uyuması için bebeğin altını sık sık değiştirmek gerekir. Bebeğin hızlı bir şekilde iyileşmesi için; evde hijyeni sağlamak önemlidir. Annenin ve ona bakan kişilerin ellerinin temizliği, kullanılacak malzemenin temizliği ile mamanı hazırlanmasından önce ellerinin yıkanması bebeğin iyileşmesinde önemli bir rol oynar. Özellikle annelerin bu konulara dikkat etmeleri tavsiye edilir.
