Kız ve erkek bebeklerde hem fiziksel hem zihinsel gelişim anlamında henüz doğum öncesinde dahi ciddi farklılıklar bulunur. Tüm bu farklılıklar, erkek ve kız bebeklerin arasında onların fiziksel, psikolojik ve davranışsal gelişimini belirler.
Hatta kız ve erkek bebekler arasında saç şekilleri, göz renkleri, cinsiyetleri, empati kurabilme seviyeleri, fiziksel-motor yetenekleri gibi az ya da çok bir seri hormonal ve genetik farklılıklar vardır.
Cinsiyet Farklılıkları Nasıl Belirlenir?
Tüm bebekler kendilerine has kişilik özellikleriyle dünyaya gelirler. Bu bağlamda her bebek farklı özellikler taşır.
Aynı ailede büyüyen kardeşler arasında bile kişilik ve gelişim özellikleri açısından çok büyük farklar olabilmektedir. Bunun yanında cinsiyet farklılığından kaynaklanan kız ve erkek bebek arasındaki gelişimsel farklar da henüz anne karnındayken başlar. Doğumun ardından gelişimsel ve davranışsal farklılıklar anne-babaların ve çevrenin etkisiyle artarak devam eder.
Oyuncak seçiminden kıyafet ve odanın renk seçimine kadar her şey bebeğin cinsiyetine göre belirlenir. Tüm bunların etkisiyle kız ve erkek çocuğun gelişimindeki farklılıklar daha da büyür. Ancak bu farklılıklar, “Anne babaların ve çevrenin yönlendirmelerinden kaynaklı mı, yoksa doğuştan mı gelir?” sorusuna net bir cevap vermek mümkün değildir. Her ikisinin de önemli etkenler olduklarını söylemek daha doğru bir yaklaşım olur. Karakter, bir kişilik yapısıdır. Genel hatlarıyla bebek daha doğmadan belirlenen mizaç özellikleri karakteri etkiler.
Sahip olunan pek çok özellik gibi kız ve erkek bebeklerin kişilik özellikleri de genler yoluyla belirlenir. İlk çocukluk aşamalarında başka özellikler eklenir ve bireyin karakterinin önemli bir bölümü erken çocukluk dönemi olan 6-7 yaşları civarında tamamlanmış olur.
Cinsiyete Göre Gelişimsel Farklılıklar
Bebekler doğdukları andan itibaren büyümeye başlarlar ve vücut oranları gözle görülür şekilde değişir. Gövde ve bacaklar hızla büyür.
Kız ve erkek bebekler arasında boy ve kilo yönünden farklılıklar vardır, bunun nedeni de erkek çocukların kızlara oranla daha çok kemik ve kas kütlesine sahip olmalarıdır. Erkek bebekler kızlara oranla daha ağır ve uzun doğarlar. Bu sebeple daha geç oturmayı ve yürümeyi öğrenirlerken yürümeye geçtikten sonraki süreç daha hızlı gelişir. Kız ve erkek bebeklerine özgü gelişimsel özellikleri şu şekilde sıralayabiliriz:
Yürüme: Bebeklerin doğdukları andan itibaren büyüme ve gelişme süreçleri de başlamış olur. Bu dönemlerde ilk olarak başlarını kontrol etmeyi öğrenirler. Daha sonrasında ise destekli ve desteksiz oturmayı, emeklemeyi ve en sonunda da adım adım yürümeyi öğrenirler. Kız çocukları ortalama 12-15 ay arasında yürümeye başlarlar, 10. aydan itibaren de yürüyebilirler. Erkek çocukları ise kız çocuklarına göre daha geç yürümeyi öğrenirler. Ortalama 12. ve 15. aylarda yürümeye başlayan erkek çocuklarında bu süreç 16-17. aylara uzayabilir. Bu aylara kadar henüz yürümeye başlamamış çocukların bir uzmana götürülmesinde fayda vardır.
Tuvalet Alışkanlıkları: Kız bebekler konuşma, yürüme ve tuvalet alışkanlığı kazanma yönünde bir adım önde seyrederken, erkek bebeklerin kız bebeklere oranla hastalığa yakalanmaya daha yatkın olduğu gözlenir.
Nedeni tam olarak bilinmemekle beraber kız bebeklerin tuvalet eğitimine daha çabuk hazır oldukları saptanmıştır.
Bunun tuvalet eğitiminde annenin ön planda olmasından kaynaklandığı da düşünülebilir. Erkek bebekler tuvalet eğitimine daha geç hazır oldukları gibi eğitimleri de daha uzun sürebilir. Çünkü onların eğitimi kızlardan farklı olarak iki adımlıdır. Önce tuvaletlerini oturarak yapmayı öğrenecek, sonra da ayakta durarak yapmayı deneyeceklerdir. Erkek bebeklerin tuvalet eğitimi sürecinde, anneler kadar babaların da yardımcı olmaları gerekir.
Konuşma ve İletişim Kurma: Doğumdan sonraki ilk haftalarda kız bebeklerin daha fazla gülümsediği, ayrıca daha çabuk konuştuğu, uzun cümleler kurdukları ve iletişime daha açık oldukları gözlenir. Kız bebekler iyi birer dinleyici olmakla birlikte, göz teması kurmakta da başarılıdırlar.
Erkek bebekler ise kızlara göre daha geç konuşmaya başlarlar. İlerleyen dönemde kız çocuklarının okula uyumlarının ve sosyalleşme becerilerinin erkek çocuklara oranla güçlü olduğu da görülür.
Erkek çocuklar, isteklerinin reddedilmesine daha az tahammüllü davranır ve sert tepkiler gösterebilirler. Kızlar el-göz koordinasyonu ve küçük kasların kullanılmasını gerektiren etkinliklerde daha başarılı iken, erkek çocukların kaba motor gücü gerektiren aktivitelerde daha başarılı olduğu görülür.
Oyun Tercihleri: Oyunlar da cinsiyete göre de farklılık gösterebilir. Kız bebekler daha çok hayal gücüne dayalı oyunları tercih eder, 4-6 yaşlarında bebekleriyle evcilik türü oyunlar oynarlar. Erkekler ise fiziksel aktivite gerektiren oyunları tercih edebilir; ki bu da onların daha “yaramaz” veya hareketli olarak görülmesini de sağlar.
Erkekler izledikleri bazı savaş serüvenlerini grup oyunlarına yansıtırlar. Ayrıca araba ve güç sembolü olan kahramanların oyuncaklarla oynamayı tercih ederler. Topla oynamaktan hem kızlar hem de erkekler hoşlanırken, erkek çocukları futbol oyunlarından daha çok zevk alırlar.
Bu genellemelerin hepsi belli araştırmalara dayalı olmakla birlikte, gelişim farklarının her zaman bu şekilde olma mecburiyeti bulunmamaktadır.
Anne-babanın farklı tavır ve tutumları, erkek çocuklarına daha toleranslı davranmaları kızları ise biraz daha katı kurallara dayandırarak eğitmeleri veya tam tersi durumların, çocukların gelişimi üzerindeki etkisinin oldukça fazla olacağını bilmek gerekir. Bazı çocukların hiçbir gelişim problemi olmadığı halde farklı davranabilecekleri de unutulmamalıdır. Ancak herhangi bir gelişimsel sorun şüphesine rastlanıldığında mutlaka bir uzmandan görüş almak gereklidir.
