Araçla yolculuk sırasında yapılan hız ne kadar düşük olursa olsun, bir çarpma meydana geldiğinde yolcunun fırlayıp aracın iç yüzeylerine şiddetle çarpması, güvenlik önlemi yoksa engellenemez. Çocuk oto koltuğu kullanılması halinde ise çocuk çarpma şiddetinden korunur ve yaralanma ihtimali çoğu zaman sıfıra iner. Bu nedenle oto koltuğu aracınızda mutlaka bulunmalıdır. Oto koltuğu alırken güvenlik ve konfor oldukça önemlidir. Bu yazımızda oto koltuğu seçerken nelere dikkat etmeniz gerektiği ile ilgili tüm detaylardan bahsedeceğiz.
Oto Koltuğu Kullanımı Zorunlu mu?
Kısa ve uzun mesafede kaza yaparak HappyKids Forum’da başlık açan iki annemizin yorumunu buraya eklemek isteriz… Kazasız belasız kullanım yapmanızı dileriz, annelerimize çok geçmiş olsun.
” Kızlar geçen gün oto koltuğu yönü için post açmıştım hatırlayan vardır bugün eşim ve oğlum benim arabamla çıktılar markete sağdan araba vurmuş şaka gibi kötüyü çağırdım resmen hala şoktayım ikisi de iyi tabi ama araba kötü buna şükür cana gelmesin de. ”
” Dün akşam annelere köye gidiyorduk önümüzdeki araç ani fren yaptı. Trafik biraz yoğundu ve takip mesafesi uzun olmadığı için eşim frene bassa da öndeki ani fren yapan araca çarptık çok korktum ben de ilk kez oğlumla öne oturmuştum… ”
Kiloya Göre Oto Koltuğu Grubu
Hangi kilodaki bebeklerin hangi kullanım ağırlığındaki oto koltuğu kullanabileceklerini inceleyelim. Temelde 5 oto koltuğu grubu vardır.
| Oto koltuğu grubu | Kullanım kg aralığı | Ortalama yaş aralığı |
|---|---|---|
| Grup 0 | 0-10 kg | Doğum-6/9 ay |
| Grup 0+ | 0-13 kg | Doğum-2/15 ay |
| Grup 1 | 9-18 kg | 6/9 ay-4 yaş |
| Grup 2 | 15-22 kg | 4-6 yaş |
| Grup 3 | 22-36 kg | 6-1/12 yaş |
Ancak bir oto koltuğu sadece tek bir kullanım kg aralığına uygun olmak zorunda değil. Örneğin Grup 0+1 bir oto koltuğu, hem Grup 0+ hem de Grup 1’e hitap ediyor. O halde, piyasada bulunan ve birden fazla gruba dahil olan (çoklu grup ya da genişletilmiş grup olarak adlandırılıyor) oto koltuğu grup seçeneklerini inceleyelim.
| Genişletilmiş oto koltuğu grubu | Kullanım kg aralığı | Ortalama yaş aralığı |
|---|---|---|
| Grup 0+1 | 0-18 kg | Doğum-4 yaş |
| Grup 0+1-2 | 0-22 kg | Doğum-6 yaş |
| Grup 0+1-2-3 | 0-36 kg | Doğum-11/12 yaş |
| Grup 1-2-3 | 9-36 kg | 6/9 ay-11/12 yaş |
| Grup 2-3 | 15-36 kg | 4-11/12 yaş |
İlk oto koltuğu ana kucağı olabilir ya da Grup 0 ya da Grup 0 + bir oto koltuğu. Bebeğinin minik vücudunu ergonomik bir şekilde desteklemek amacıyla tasarlanan ana kucaklarından birini satın almanı öneririz. Eğer daha önceden bir ana kucağı satın aldıysan bebeğin 0-13 kg aralığındayken onu kullanabilirsin.
Oto Koltuğu Hangi Üretim Standardında Olmalı?
Alacağınız oto koltuğunda iki üretim standartlarından biri mutlaka olmalı. Bunlar: ECE R 44/04 diğeri de I-Size (UN R 129)
- ECE R 44
Avrupa Birliği güvenlik standardı olan ECE R44’teki temel güvenlik şartlarına uyumu gösteriyor. 04 ise en son versiyon olduğunu belirtiyor. Eğer satın almayı düşündüğün oto koltuğunda ECE R44/03 onay etiketini görüyorsan en son versiyon olmasa da yine de kabul edilebilir. 02 ya da 01 zaten artık yasal değil, dolayısı ile satılmamalı ve kullanılmamalı.
- I-size
Temmuz 2013’te yürürlüğe giren Avrupa Birliği yeni oto koltuğu güvenlik düzenlemesi ve UN R 129 güvenlik şartlarının bir parçası. I-size, 4 yaşa kadar olan bebek ve çocuk oto koltukları için geçerli. Bu düzenleme; gelişmiş baş ve boyun koruması sağlıyor, oto koltuğunun minimum 15. aya kadar (çocuk 105 cm olana kadar) seyahat yönünün tersine bağlanmasını ve Isofix’i zorunlu kılıyor. I-size’ın en büyük farkı, yukarıda belirttiğimiz grup ayrımını kiloya göre değil; boya göre yapması.
Oto Koltuğu Yönü
Her ne kadar çalışmalar çocuğun seyahat yönünün tersine oturmasının daha güvenli olduğunu gösteriyor olsa da, burada kararı çocuğun kilosu, boyu ve oto koltuğunun güvenlik standardı verecek. Şunu demek istiyoruz:
- Eğer oto koltuğu, Grup 0, Grup 0+ ya da bunları da içeren çoklu grup (Grup 0+1 gibi) bir oto koltuğu ise zaten seyahat yönünün tersine (arkaya dönük) otomobile bağlanmalı.
- Eğer oto koltuğu I-size bir oto koltuğu ise çocuğun 105 cm olana kadar seyahat yönünün tersine (arkaya dönük) bağlanmalı.
- Bunun dışındaki tüm oto koltukları ise seyahat yönünde kullanılıyor.
Güvenlik Kemeri
Oto koltuğunun güvenlik kemeri 3 noktalı mı 5 noktalı mı olması grubuna göre değişiyor.
- Grup 0, Grup 0+, Grup 1 oto koltuklarında 5 noktalı emniyet kemeri, Grup 2 ve Grup 3’te ise 3 noktalı emniyet kemeri kullanılıyor.
- Eğer oto koltuğu çoklu grupta yer alıyorsa, mesela oto koltuğu Grup 0+1-2-3 kategorisindeyse, Grup 0+1 kullanım süresince 5 noktalı emniyet kemeri kullanılıyor. Sonra da 3 noktalı emniyet kemerine dönüştürülüyor.
Oto Koltuğunu Bağlama
Oto koltuğunun çeşitli bağlama şekilleri vardır.
- Isofix ile Bağlanma
Isofix, oto koltuğunun otomobile bağlanmasını sağlayan en kolay ve en güvenilir yöntem. Isofix bağlantısında oto koltuğunun arka tarafındaki 2 Isofix çubuğu otomobildeki Isofix kancalarına yerleştiriliyor. Ancak ve ancak bağlantılar kancaya doğru olarak yerleştirildiğinde oto koltuğu sabit hale geliyor. Zaten isofixli oto koltuklarının pek çoğunda Isofix çubuklarının yanında renkli göstergeler var. Kırmızı renk yeşile döndüğünde isofix bağlantısını doğru yaptığını sana gösteriyor.
Sözün özü; bu bağlantıyı yanlış yapmak mümkün değil. Bağlantıyı doğru yapman da Isofix güvenliğinin tam olmasını sağlıyor. Eğer otomobilinde isofix bağlantısı olup olmadığını bilmiyorsan şunu hatırlatalım. 2006 yılından sonra üretilen otomobillerin çoğunda Isofix bulunuyor. 2013 yılından sonra üretilen tüm otomobillerde ise Isofix zorunlu. Eğer otomobilin 2013 yılından önce üretilmiş ise bir kontrol etmeni öneririz.
- Top Tether ile Bağlanma
Top Tether, oto koltuğunu, tepe noktasındaki kanca yardımı ile otomobile sabitliyor. Bu da oto koltuğunun araç içerisinde dönme hareketini sınırlıyor.
- Emniyet Kemeri ile Bağlanma
Oto koltuğu, otomobilin kendi emniyet kemeri ile bağlanıyor. Bağlama aşamasında biraz zaman kaybına neden olsa da bu aslında kolay bir yöntem. Ancak araştırmalar çoğu emniyet kemeri ile yapılan bağlantının ebeveynler tarafından yanlış uygulandığını ortaya koymuş. Yani emniyet kemeri kullanarak oto koltuğunu bağlayacaksan doğru bağlamaya dikkat et.
- Baza ile Bağlanma
Baza direkt otomobile bağlanıyor. Oto koltuğu ise baza üzerine oturtuluyor. Baza oto koltuğuna Isofix’le de bağlanabilir emniyet kemeri ile de.
Bu bağlama şekilleri arasında en güvenli olanı Isofix ile bağlamadır.
Test Kuruluşlarından Aldığı Sonuçlar
İlk olarak oto koltuğu güvenlik testi nedir, bir ona bakalım: Bağımsız test kuruluşları periyodik olarak pek çok otomobil markasını ve modelini güvenlik testlerine tabi tutuyorlar. Güvenlik testleri sonucunda da değerlendirilen oto koltuğuna çok iyi ve kötü arasında puan veriyorlar.
Oto koltuğu seçerken en fazla rastlayacağın ve en prestijli test kuruluşları; ADAC, Stiftung Warentest, ÖAMTC, TCS, Plus Test ve Autobild. Seçeceğin oto koltuğunun bu test kuruluşlarından “çok iyi” ya da “iyi” derecelerle puanlanmış olması tabii ki çok önemli.
Yan Darbelere Karşı Kullanılan Teknoloji
Teknolojinin gelişmesi ile her geçen gün oto koltuğunun güvenliğini artıracak yeni terimler duyuyoruz. Bu yeni terimlerden büyük çoğunluğu da yan darbelere karşı koruma ile ilgili olanlar.
Yandan çarpmalarda güvenliği artırmak için kullanılan Yan Darbe Koruma Sistemi; Isofix ya da I-size gibi standartlaşmış bir sistem değil. Her markanın kullandığı koruma teknolojisi farklı. Örneğin; Koala Side Protection System- SPS, Joie Guard Surround Safety-GSS, Cybex Lineer Side Protection System-LSPS, BeSafe Side Impact Protection SIP+ teknolojisini kullanıyor. Ama tabi ki amaç aynı. Bir kaza anında oto koltuğunun yanlarına gelen darbe enerjisinin oto koltuğu tarafından emilmesi ve bu enerjinin çocuğa ulaşmaması.
En temel dikkat edilmesi gerekenlerden bahsettik. Şimdi diğer merak edilen başlıklara da göz atalım.
- Ağırlığı önemli mi?
Eğer oto koltuğunu otomobilden sık sık çıkartman gerekmiyorsa ağırlığının pek de önemi yok. Ama sürekli olarak birden fazla arabada kullanılacaksa o zaman çok ağır olmamasını tercih edebilirsin.
- Kaç yatış pozisyonuna sahip olmalı?
Temelde 3 yatış pozisyonunun yeterli olduğunu söyleyebiliriz. Bunlar; dik oturma, dinlenme ve uyku pozisyonları. Ancak bazı markalar 5-6 pozisyona kadar yatış özellikli ürünler sunabiliyorlar.
- Kumaş özelliği nasıl olmalı?
Tabii ki ilk kriterimiz kumaşının yıkanabilir olması. Bunu pek çok marka zaten sağlıyor. Çoğu oto koltuğu kumaşı 30°C’de yıkanabiliyor. Ancak daha önemli olan bir şey var ki o da kumaşın oto koltuğundan kolay çıkması ve tekrar kolaylıkla takılması. Mümkünse emniyet kemerlerini çıkarmadan kumaşı çıkan modelleri tercih et. Bunun yanında terletmez, yanmaz kumaşlar da hem konfor hem de güvenlik sağlaması açısından tercih edilebilir.
- Emniyet kemeri tokasının kullanımı önemli mi?
Evet, tabii ki! Emniyet kemeri tokasının kullanımı çok yumuşak ve kolay olmalı. Buna çok dikkat etmeni öneririz.
- Takside çocuk oto koltuğu kullanmama gerek var mı?
Pratikte bu sizi zorlayabilir ama en güvenli olanı seçmemiz gerekiyor ve evet, takside de oto koltuğu kullanmanız gerekir.
- Oto koltukları ne kadar süre kullanılabilir?
Oto koltuklarının “en iyi” tarihleri vardır, bu konu hakkında yasal bir gereklilik olmasa da kemerli koltukları üretiminden 7 yıl sonra yükselticileri ise üretiminden 10 yıl sonra değiştirmek en iyisidir.
- Güvenli bir şekilde ikinci el oto koltuğu kullanabilir miyim?
İkinci el oto koltuğu kullanmanızı önermiyoruz. Gözle görülür bir hasar olmayıp satın almış olsanız dâhi koltuğun önceden bir kaza atlatmış olup olmayacağını bilemezsiniz.
- Kaza geçirirsem oto koltuğumu kullanmaya devam edebilir miyim?
Kaza geçirdiyseniz öncelikle çok geçmiş olsun… Umarız bu sorunun cevabını öğrenmeye ihtiyacınız kalmaz. Fakat kaza geçirmiş bir arabaya bağlı herhangi bir oto koltuğun değiştirilmesi gerekir. Koltuğunuz iyi gözükebilir ama bu yeterli değildir. Gözle görünce anlayamayacağınız ve koltuğu güvensiz kılabilecek dahili hasar olabilir. Emin olmak için lütfen koltuğu değiştirin.
- Çocuğum oto koltuğa bağlı iken neden kış montu giymemeli?
Kış montu ile eklenen şişkinlik, çocuğun kazada daha ileri fırlaması halinde, oto koltuğu kemerinin fazla gevşek olacağı anlamına gelir. Bu da oto koltuğundan istenen verimin alınamayacağı ve güvenliğin tam anlamıyla sağlanamayacağı anlamına gelir.
- Kim hangi oto koltuğunu kullanıyor? Memnun mu?
Sorularının cevabı için HappyKids uygulamamızda bulunan Forum bölümüne giriş yapmalısın. Arama bölümüne yazarak araştırabilirsin ya da yeni bir başlık açarak tecrübeli annelere sorularını yöneltebilirsin.
