Bebekler Neden Az Kilo Alır?
Yeni anne baba olan tüm ebeveynler, başlangıçta bebek bakımı hakkında yeterli derecede bilgi sahibi olmayabilirler. Bebeklerinin normal büyüme hızının ne olduğunu ve ne zaman yavaşlayacağını merak edebilirler.
Özellikle ilk 1 senelik dönemde ise, bebeklerinin kilo alma oranı çoğu ebeveyni memnun etmez ve az kilo alımının sebeplerini araştırmaya başlarlar.
Aslında cevap, bebeğin vücut tipinden hareketli olup olmamasına kadar birçok faktöre bağlıdır.
Bebeklerin Kilo Alım Oranı Genel Olarak Nasıldır?
Bebeklerin hemen hepsi, doğumdan kısa bir süre sonra vücut ağırlıklarının ortalama %3-10’unu kaybederler. Bu kilo, genellikle 10 gün, ortalama ise 2 hafta sonra tekrar kazanılır.
Bu kilo kaybı, bebeklerin dış ortam değişikliğinden meydana gelen su kaybıdır ve %10’u geçmediği sürece normal kabul edilir. Bir diğer deyişle tüm bebekler ister anne sütü ister formül sütle beslensin, doğum sonrasında belirli bir oranda kilo kaybı yaşarlar.
Doğumdan itibaren 4-6 ay arasındaki bebekler ise, ister anne sütü ile ister formül süt ile beslensinler hemen hemen aynı oranda büyüyeceklerdir. Her iki türlü beslenen bebek gruplarının uzunluğu ve baş çevresi aynıdır.
Bazı durumlarda anne sütü alan yani emzirilen bebekler, formül süt alan bebeklere göre bu noktada daha yavaş gelişim kaydedebilirler.
Genel olarak bebeklerin sağlıklı bir kilo alım oranından bahsedebilmek için, genel geçer kabul edilen bazı parametreler bulunur. Bunlar; doğumdaki kilonun 4. ayda iki katına çıkması, erkek bebeklerde 13. ayda ve kız bebeklerde 15. ayda üçe katlanmasıdır. Bir bebek bu aralıklarda kilo değerine sahipse, gelişimi normal ve sağlıklı bir bebektir diyebiliriz.
Bebeklerde Kilo Değişkenliğinin Sebepleri
Genel olarak boy uzunluğu, eğer hormonal bir faktör yoksa genetik ile daha ilişkilidir. Yapılan araştırmalar boyu belirleyen unsurların %80’inin, genetik kodla ilişkili olduğunu gösterir. Kilo oranı ise, boy oranından çok daha farklı şekillenir.
Kilo değişkeni, bazı dönemlerde cinsiyet ve genetikten etkilenirken; bir süre sonra daha çok beslenme alışkanlıklarına ve iştah durumuna göre şekillenebilir.
Ancak doğumdan sonraki ilk 2 yıllık süreçte, büyümedeki en büyük faktör beslenmedir. Bununla birlikte doğum kilosunun kaç olduğu ve genetiğin de oldukça ağır bastığını söylemek mümkündür. Tüm bu sebepler dahilinde, sağlıklı olan bebekler çok geniş aralıklarda boy ve kilo farklılıklarına sahip olabilirler.
Doğum sonrası büyüme ve gelişme hakkında genel bilgi sahibi olunmasının en kolay yolu, düzenli olarak yapılan boy ve kilo ölçümleridir.
Persentil tablosunda boy ve kilo ölçümleri; o aydaki bebeklerin cinsiyet değişkeni göz önünde bulundurularak, ortalama boy ve kilo değerleri baz alınarak değerlendirilir. Persentil yani büyüme eğrisi bebeğin gelişiminin normal şekilde ilerleyip ilerlemediğini değerlendirirken kullanılır. Bebeğin zaman içindeki boy ve kilo gelişimine bakılarak, orantılı ve tutarlı bir şekilde gelişip gelişmediği değerlendirilir.
Kız ve erkek bebekler farklı persentil üzerinden değerlendirilir ve burada önemli olan bebeğin aynı persentil çizgisi üzerinde ilerliyor olmasıdır.
Bebeklerin Yeteri Kadar Beslenmediğini Gösteren Belirtiler
Özellikle bebeğini emziren ve yeterince kilo almadığını düşünen anneler, bebeklerinin yeterli miktarda anne sütü almadığı endişesiyle karşı karşıya kalırlar. Hem anne sütü alan bebekler hem de formül süt içen bebekler için yeterli oranda beslenmeme belirtileri şu şekildedir;
- Bebeğin doğduğu gün mor olan derisi normale döndüyse ve buruşukluk azalıp dolgunlaştıysa yeterince beslendiği anlamına gelir.
- 24 saat içinde 5 tane az yoğun ıslak bez veya 6-8 tane çok ıslak bebek bezi değişimi gereklidir. Günde 5 defa ve daha az oranda idrarlı bez alınması, bebeğin yeterli beslenemediğinin en tipik bulguları arasındadır.
- Açık renkli idrar da yeterli derecede süt tüketimi olduğunu kanıtlar. Bebeğin idrarı, koyu ve kokulu ise bu bize süt alımının yeterli olmadığını gösterir.
- İyi büyüklükte yumuşak dışkılar da kontrol için gerekli öğelerdendir. 6-8 haftanın altındaki bebeklerin, kendi avucunun büyüklüğünde günde 2 kere veya daha fazla dışkılamaları gereklidir. Daha sonraki dönemlerde beslenme alışkanlıklarına göre dışkı yapma sıklığı azalabilmektedir.
- Kıyafetler uzun süre küçülmeden giyilebiliyorsa, anne sütünün ya da formül sütün yetersiz olduğundan şüphelenilebilir.
Büyüme Geriliği Belirtileri
Bebeklerde büyüme geriliğinin iki önemli bulgusu bulunur: boy kısalığı ve yetersiz kilo.
Bebeğin kilosu ve boy uzunluğu, doğumundan itibaren belirli aralıklarla takip edilmelidir. Eğer yapılan takiplerde bir farklılık görünmüyor ve bebek diğer yapılan ölçümlerle aynı sonuçları alıyorsa, büyüme geriliğinden bahsedilebilir.
Bu iki belirti her zaman aynı anda oluşmayabilir. Boyu ortalama uzunlukta olan ve uzamaya devam eden bir bebeğin, kilosu uzunca bir süre sabit kalabilir.
Büyüme geriliğinin tanısı, yalnızca doktorlar tarafından yapılmalıdır. Ancak doktora gitmeden, büyüme geriliği hakkında fikir edinmek için şu sorulara cevap verebilirsiniz;
- Bebeğiniz, belirli aralıklarla yapılan doktor kontrollerinde boy-kilo oranında değişim göstermiyor mu?
- Bebeğinize aldığınız ayakkabı veya kıyafetleri, oldukça uzun süre giydirebiliyor musunuz?
- Yaşıtlarına oranla bariz anlamda daha kısa ve daha zayıfsa büyüme geriliğinden şüphelenebilirsiniz. Doktorunuz bu konuda, en doğru bilgiye ulaşmanızı sağlayacaktır.