3. Atak Dönemi: Bebeğinizin 12. Haftasında Neler Oluyor?

Büyüme atakları, bebeklerin gelişiminde kritik öneme sahip ancak birçok ebeveynin bebek sahibi olmadan önce pek bilgi sahibi olmadığı dönemlerdir. “Büyüme” ya da “sıçrama” atakları olarak da bilinen bu süreçler, bebeğin doğumundan 20. ayına kadar toplam 10 kez gerçekleşir.

Bu ataklar hem zihinsel hem de fiziksel değişimleri içerir. Bebekler bu dönemlerde çevrelerini daha fazla keşfetmeye başlar, duyuları gelişir ve yeni beceriler edinirler. Aynı zamanda, güven ve beslenme ihtiyaçlarına ek olarak yeni duygusal ve bilişsel gereksinimler ortaya çıkar.

Örneğin, renkleri ve hareket eden nesneleri ayırt etmek, insan mimiklerini anlamlandırmak ve kendi bedeninin sınırlarını keşfetmek, bu dönemlerde kazanılan önemli yetenekler arasındadır. Gülümsemek, oyuncağıyla ses çıkarmak, alkış yapmak, ebeveynini izlemek, dönmek, oturmak, emeklemek ve yürümeye başlamak gibi pek çok beceri, büyüme ataklarının birer sonucudur.

Bu süreçte bebeklerin motor ve zihinsel gelişimlerinin yanı sıra sosyal gelişimleri de hızlanır. Sinir sistemlerinin olgunlaşması, beyin gelişimlerinin hız kazanması ve duygularının çeşitlenmesi, onların dünyaya daha iyi adapte olmalarını sağlar.

Ancak, bu gelişimlerin beraberinde getirdiği değişimler bazen beslenme düzenini de etkileyebilir. Uyaranlara karşı artan ilgileri nedeniyle bebekler beslenmeye eskisi kadar odaklanmayabilir veya beslenmeyi reddedebilirler. Bu değişiklikler, atak dönemi içinde veya sonunda fark edilebilir.

Atak Dönemleri ve Haftaları

Bebeğinizin gelişim süreci, sadece fiziksel değil, zihinsel ve duygusal anlamda da önemli dönüşümler geçirdiği bir yolculuktur. Büyüme atakları, bebeklerin gelişiminin her aşamasında meydana gelen bu büyük değişimlerin işaretleridir. İşte, her bir atak döneminde meydana gelen değişiklikler:

1. 1. 5. Hafta – Değişen Duyular Dünyası
      Bu dönem, bebeğinizin duyusal farkındalığının hızla arttığı ilk büyüme atağıdır. Bebeğiniz, çevresindeki nesneleri ve insanlar arasındaki farkları daha net bir şekilde fark etmeye başlar. Gözleri daha iyi görmeye başlar, annesini ve çevresindekileri ayırt edebilir. Bu dönemde bebeğin beyin gelişimi hızla ilerlerken, vücudu da fiziksel büyüme gösterir.

   2. 8. Hafta – Oluşumlar Dünyası
      Bebeğinizin zihin dünyasında daha karmaşık bir yapı oluşur. Çevresindeki dünyayı anlamlandırmaya başlar, renkler ve şekiller arasında daha belirgin farklar görmeye başlar. Artık, daha büyük bir dikkatle etrafını izler ve özellikle insan yüzlerini tanımaya başlar. Bu dönem, zihinsel gelişim açısından önemli bir kilometre taşını işaret eder.

   3. 12. Hafta – Yumuşak Geçişler Dünyası
      Bu hafta, bebeğinizin ruh hali biraz daha dengelenir. Daha önceki haftalarda yaşadığı değişimlerin etkisiyle, bebekler artık çevrelerinden gelen uyarılara daha sakin tepki verirler. Fiziksel olarak daha fazla kas gelişimi görülür ve motor becerilerde ilerleme kaydedilir. Aynı zamanda, duygusal ve sosyal gelişimi de başlar; bebekler, daha fazla göz teması kurmaya ve ebeveynlerini tanımaya başlar.

   4. 19. Hafta – Olaylar Dünyası
      Bebekler, olayları ve neden-sonuç ilişkilerini daha iyi anlamaya başlarlar. Bir eylemin ardından ne olacağını öğrenirler ve çevrelerindeki dünyayı daha anlamlı bir şekilde algılarlar. Bu dönemde, duygusal tepkiler de daha fazla çeşitlenir. Bebek, çevresindeki hareketliliğe daha fazla tepki verir ve kendi tepkilerini ifade etme yeteneği artar.

   5. 26. Hafta – İlişkiler Dünyası
      Sosyal gelişimin önemli bir dönemi başlar. Bebek, başkalarıyla daha fazla etkileşime girer ve sosyal bağlarını daha net bir şekilde hissetmeye başlar. Gülümseme, ses taklitleri gibi etkileşimlerde önemli ilerlemeler kaydedilir. Bebek, aile üyeleri ve yakın çevresiyle daha güçlü bağlar kurar ve çevresindeki insanları daha bilinçli bir şekilde tanır.

   6. 37. Hafta – Kategoriler Dünyası
      Bebek, nesneleri kategorilere ayırmaya başlar. Nesnelerin türlerini ve özelliklerini ayırt edebilecek bir düşünsel yapıya ulaşır. Bu dönem, dil gelişiminin temellerinin atıldığı bir zamandır. Bebek, çevresindeki nesneleri gruplandırarak zihinsel süreçlerini organize etmeye başlar.

   7. 46. Hafta – Zincirleme Olaylar Dünyası
      Bebek, daha karmaşık düşünsel süreçleri başlatmaya başlar. Olayların birbiriyle bağlantılı olduğunu anlar ve bu bağlantıları çözmeye çalışır. Örneğin, bir oyuncak yere düşerse, onu almak için ellerini kullanır. Bu dönemde, fiziksel beceriler de hızla gelişir ve motor koordinasyonu artar.

   8. 55. Hafta – Programlar Dünyası
      Bu haftada bebek, çeşitli aktiviteleri programlı bir şekilde yapmayı öğrenir. Örneğin, bir oyuncağını alıp bir yere koymak gibi basit ama anlamlı görevleri yerine getirebilir. Zihinsel kapasitesi gelişir ve düzenli aktiviteleri takip etmeyi öğrenir.

   9. 64. Hafta – İlkeler Dünyası
      Bebek, daha soyut düşünmeye başlar. Nesnelerin ve olayların ilkelerini anlamaya çalışır. Örneğin, bir nesnenin ne zaman hareket ettiğini veya neden düştüğünü çözümlemeye başlar. Bu dönemde, dil gelişimi çok önemli bir aşamaya gelir ve bebek, daha fazla kelime öğrenir.

   10. 75. Hafta – Sistemler Dünyası
       Bu dönem, bebeğin düşünsel kapasitesinin zirveye ulaşmaya başladığı bir aşamadır. Sistemleri anlamaya başlar ve çevresindeki dünya hakkında daha bütünsel bir düşünce yapısına sahip olur. Çeşitli eylemleri ve olayları daha karmaşık bir şekilde ilişkilendirir ve mantıksal düşünmeye başlar.

Atak Dönemlerinde Bebeğinize Nasıl Destek Olabilirsiniz?

Bebeklerin bu dönemlerde huzursuz olmaları oldukça doğaldır. Anneler ve babalar, sabırlı bir şekilde bebeklerini gözlemleyerek onların değişen ihtiyaçlarını anlamaya çalışmalıdır.

Bebeğinizin güven duygusunu pekiştirmek için:

• Bol bol ten teması kurarak ona sarılabilirsiniz.
• Daha sık emzirebilir veya besleyebilirsiniz.
• Uykusunu desteklemek için sakin bir ortam hazırlayabilirsiniz.

Bebek huzursuz olduğunda ve uykuya dalmakta zorlandığında:

• Ilık bir banyo ve ardından masaj yaparak onu rahatlatabilirsiniz.
• Ninni söyleyerek veya hafif bir sallama hareketiyle sakinleşmesine yardımcı olabilirsiniz.

Anneler, atak dönemlerinde bebeklerinin sık sık emmek istemesi nedeniyle sütlerinin yetmediği endişesine kapılabilir. Ancak bu dönemde bebeğin daha sık emzirilmesi, süt üretimini artırarak ihtiyacının karşılanmasını sağlar. Bu yüzden hemen formül mamaya veya ek gıdaya geçmek yerine bebeğin emzirme sıklığını artırmak daha sağlıklı bir yaklaşımdır.

Ayrıca, büyüme atakları sırasında bebeğin zaten büyük bir değişim sürecinden geçtiğini unutmamak gerekir. Bu nedenle:

• Uyku eğitimi, tuvalet eğitimi, ek gıdaya başlama veya sünnet gibi büyük değişiklikler bu döneme denk getirilmemelidir.
• Rutinlerde mümkün olduğunca az değişiklik yapılmalı, bebeğin kendini güvende hissetmesi sağlanmalıdır.

Üçüncü Atak Dönemi: 12. Hafta Atağı

Bir bebeğin 40. Haftada doğduğu düşünüldüğünde, üçüncü atak dönemi 12. hafta civarında gerçekleşir. (40 haftadan önce doğan bebekler için atak dönemi hesaplaması, muhtemel doğması gereken tarih ile doğduğu tarih arasındaki fark eklenerek tespit edilir. Örneğin: 39 Haftada doğan bir bebek, 12. Hafta atağına doğumunun ardından 13 hafta sonra girer.)

Üçüncü Atak Dönemi: Kazanılacak Özellikler

• Bebekler 3. Atak döneminde, 2. Atak döneminde kazandığı yeni beceriler konusunda uzmanlaşmaya başlar.
• Bu atak dönemi ile birlikte, önceleri zihinsel olarak kazandığı becerilerin artık fiziksel yansımaları gözlenebilir.
• Atak döneminde bebeklerin algılama biçimi sadece görsellik olarak değil, tüm duyularıyla etkileşim içerisindedir.
• Bebek artık bulunduğu ortamda bir nesne dikkatini çektiğinde, sadece gözleriyle incelemek yerine ellerini ve ayaklarını o nesneye doğru uzandırabilir.
• Bebekler bu atak döneminde, dikkatini çeken ya da ona uzatılan bir nesneyi İki eliyle yakalayabilir, kavrayabilir ve tutabilir. Eğer bir çıngırağı varsa, bilinçli bir şekilde onu sallayabilir.
• Ellerini inceleyen bebek, parmaklarıyla oynamaya ve parmaklarını daha yakından keşfetmeye başlar. Bunun sonucu olarak parmaklarını ağzına sokabilir ve yoğun olarak öğürmeler meydana gelebilir.
• Çoğu bebek, bu atak dönemi ile birlikte dönmeyi de keşfeder. Bu durum, gelişen kasları ve kaslarını nasıl kullanacağı ile doğrudan ilgilidir.
• Algıları artık oldukça gelişmiş olduğu için, bu atak döneminde veya atak döneminin bitiminde kendi çıkardığı seslerin ilginçliğini fark edebilir ve sürekli bunu deneyimlemek için sessiz harfleri kullanabilir.
• Bebekler bu atak dönemi ile birlikte, ses çıkarma konusunda oldukça ustalaşırlar. Ses tellerinden hava üflerken, tellerin pozisyonu daha yumuşak bir şekilde değiştirebilir ve bu da değişik sesler çıkarabilmesini sağlar.
• Çığlık atmaya başlama da bu atak dönemi ile birlikte görülmeye başlanır.
• Bebekler bu atak dönemi ile birlikte, artık başını net bir şekilde desteksiz olarak kaldırabilir.
• Başını desteksiz bir şekilde kaldıran bebek, oturmak için de oldukça çaba sarf edebilir.
• Doğuştan getirdiği ve yaşamının ilk aylarında hayatta kalmasına yardımcı olacak reflekslerinin, bu atak dönemi ile birlikte oldukça kaybolduğunu söylemek mümkündür. Örneğin bu atak dönemiyle birlikte, bebeklerin artık elle kavrama refleksi kaybolmuş durumdadır. Bunun yerine, kavramayı bilinçli bir şekilde gerçekleştirebilir.

Üçüncü Atak Dönemi Nasıl Kolaylıkla Atlatılabilir?

• Bebekler üstlerinde kalın kıyafetler olmadığında daha rahat hareket ederler. Bu yüzden sıcak ortamlarda bir süre üzerinde fazlalık olan giysilerini çıkarın, kol ve bacaklarını daha rahat büküp salladığını gördükçe bedenini daha çok tanıyarak kontrol etmeyi öğrenebilirler.
• Bazı hareketli bebekler bu 12 haftalık atak döneminde dönmeyi başarabilirler. Bazıları ise, tam olarak hazır olduğunu hissetmeden dönmeyi tercih etmezler. Yine de ona başarması için yardımcı olmayı ihmal etmemelisiniz.
• Bebeğiniz için bulunduğu ortam oldukça ilgi çekicidir. Bu sebeple onu kucağınıza alarak etrafı gezdirin, nesneleri tanıtın.
• Bebeğiniz ile birlikte vakit geçirirken, özellikle oyun saatlerinde yaptığınız hareketlerde nazik olmaya çalışın. Hızlı ve yükseğe hoplatmak gibi ani hareketler bebeğinizi eğlendirmekten çok korkutabilir.
• Bebeğiniz artık dış dünyaya çok daha adapte olmuş olsa da hala sizinle yoğun tensel temasa ihtiyacı olduğunu unutmamalısınız.
• Bebeğinizin bu atak döneminde de her atak döneminde olduğu gibi kucaklanmak istemesi normaldir. Bu sebeple alışacak korkusuyla onu kucağınıza almamanız anlamsız olacaktır.
• Bebeğinizin bu atak döneminde de uyku sorunları yaşaması normaldir. Çünkü artık dış dünyayı etkin bir şekilde anlamlandırmış durumdadır ve daha keşfedeceği çok şey vardır. Bu sebeple uykuya direnmesini, anlayışla karşılamanız gerekir.
• Aynı şekilde beslenmeye vakit ayırmak istememe de bu atak döneminde karşılaşabileceğiniz problemler arasındadır. Bu sebeple aşırı zorlamadan sık sık meme ya da mama teklif etmeniz daha etkili olacaktır.