4. Atak Dönemi: Bebeğinizin 19. Haftasında Neler Oluyor?

Büyüme atakları, bebeklerin gelişiminde kritik öneme sahip ancak birçok ebeveynin bebek sahibi olmadan önce pek bilgi sahibi olmadığı dönemlerdir. “Büyüme” ya da “sıçrama” atakları olarak da bilinen bu süreçler, bebeğin doğumundan 20. ayına kadar toplam 10 kez gerçekleşir.

Bu ataklar hem zihinsel hem de fiziksel değişimleri içerir. Bebekler bu dönemlerde çevrelerini daha fazla keşfetmeye başlar, duyuları gelişir ve yeni beceriler edinirler. Aynı zamanda, güven ve beslenme ihtiyaçlarına ek olarak yeni duygusal ve bilişsel gereksinimler ortaya çıkar.

Örneğin, renkleri ve hareket eden nesneleri ayırt etmek, insan mimiklerini anlamlandırmak ve kendi bedeninin sınırlarını keşfetmek, bu dönemlerde kazanılan önemli yetenekler arasındadır. Gülümsemek, oyuncağıyla ses çıkarmak, alkış yapmak, ebeveynini izlemek, dönmek, oturmak, emeklemek ve yürümeye başlamak gibi pek çok beceri, büyüme ataklarının birer sonucudur.

Bu süreçte bebeklerin motor ve zihinsel gelişimlerinin yanı sıra sosyal gelişimleri de hızlanır. Sinir sistemlerinin olgunlaşması, beyin gelişimlerinin hız kazanması ve duygularının çeşitlenmesi, onların dünyaya daha iyi adapte olmalarını sağlar.

Ancak, bu gelişimlerin beraberinde getirdiği değişimler bazen beslenme düzenini de etkileyebilir. Uyaranlara karşı artan ilgileri nedeniyle bebekler beslenmeye eskisi kadar odaklanmayabilir veya beslenmeyi reddedebilirler. Bu değişiklikler, atak dönemi içinde veya sonunda fark edilebilir.

Atak Dönemleri ve Haftaları

Bebeğinizin gelişim süreci, sadece fiziksel değil, zihinsel ve duygusal anlamda da önemli dönüşümler geçirdiği bir yolculuktur. Büyüme atakları, bebeklerin gelişiminin her aşamasında meydana gelen bu büyük değişimlerin işaretleridir. İşte, her bir atak döneminde meydana gelen değişiklikler:

1. 1. 5. Hafta – Değişen Duyular Dünyası
      Bu dönem, bebeğinizin duyusal farkındalığının hızla arttığı ilk büyüme atağıdır. Bebeğiniz, çevresindeki nesneleri ve insanlar arasındaki farkları daha net bir şekilde fark etmeye başlar. Gözleri daha iyi görmeye başlar, annesini ve çevresindekileri ayırt edebilir. Bu dönemde bebeğin beyin gelişimi hızla ilerlerken, vücudu da fiziksel büyüme gösterir.

   2. 8. Hafta – Oluşumlar Dünyası
      Bebeğinizin zihin dünyasında daha karmaşık bir yapı oluşur. Çevresindeki dünyayı anlamlandırmaya başlar, renkler ve şekiller arasında daha belirgin farklar görmeye başlar. Artık, daha büyük bir dikkatle etrafını izler ve özellikle insan yüzlerini tanımaya başlar. Bu dönem, zihinsel gelişim açısından önemli bir kilometre taşını işaret eder.

   3. 12. Hafta – Yumuşak Geçişler Dünyası
      Bu hafta, bebeğinizin ruh hali biraz daha dengelenir. Daha önceki haftalarda yaşadığı değişimlerin etkisiyle, bebekler artık çevrelerinden gelen uyarılara daha sakin tepki verirler. Fiziksel olarak daha fazla kas gelişimi görülür ve motor becerilerde ilerleme kaydedilir. Aynı zamanda, duygusal ve sosyal gelişimi de başlar; bebekler, daha fazla göz teması kurmaya ve ebeveynlerini tanımaya başlar.

   4. 19. Hafta – Olaylar Dünyası
      Bebekler, olayları ve neden-sonuç ilişkilerini daha iyi anlamaya başlarlar. Bir eylemin ardından ne olacağını öğrenirler ve çevrelerindeki dünyayı daha anlamlı bir şekilde algılarlar. Bu dönemde, duygusal tepkiler de daha fazla çeşitlenir. Bebek, çevresindeki hareketliliğe daha fazla tepki verir ve kendi tepkilerini ifade etme yeteneği artar.

   5. 26. Hafta – İlişkiler Dünyası
      Sosyal gelişimin önemli bir dönemi başlar. Bebek, başkalarıyla daha fazla etkileşime girer ve sosyal bağlarını daha net bir şekilde hissetmeye başlar. Gülümseme, ses taklitleri gibi etkileşimlerde önemli ilerlemeler kaydedilir. Bebek, aile üyeleri ve yakın çevresiyle daha güçlü bağlar kurar ve çevresindeki insanları daha bilinçli bir şekilde tanır.

   6. 37. Hafta – Kategoriler Dünyası
      Bebek, nesneleri kategorilere ayırmaya başlar. Nesnelerin türlerini ve özelliklerini ayırt edebilecek bir düşünsel yapıya ulaşır. Bu dönem, dil gelişiminin temellerinin atıldığı bir zamandır. Bebek, çevresindeki nesneleri gruplandırarak zihinsel süreçlerini organize etmeye başlar.

   7. 46. Hafta – Zincirleme Olaylar Dünyası
      Bebek, daha karmaşık düşünsel süreçleri başlatmaya başlar. Olayların birbiriyle bağlantılı olduğunu anlar ve bu bağlantıları çözmeye çalışır. Örneğin, bir oyuncak yere düşerse, onu almak için ellerini kullanır. Bu dönemde, fiziksel beceriler de hızla gelişir ve motor koordinasyonu artar.

   8. 55. Hafta – Programlar Dünyası
      Bu haftada bebek, çeşitli aktiviteleri programlı bir şekilde yapmayı öğrenir. Örneğin, bir oyuncağını alıp bir yere koymak gibi basit ama anlamlı görevleri yerine getirebilir. Zihinsel kapasitesi gelişir ve düzenli aktiviteleri takip etmeyi öğrenir.

   9. 64. Hafta – İlkeler Dünyası
      Bebek, daha soyut düşünmeye başlar. Nesnelerin ve olayların ilkelerini anlamaya çalışır. Örneğin, bir nesnenin ne zaman hareket ettiğini veya neden düştüğünü çözümlemeye başlar. Bu dönemde, dil gelişimi çok önemli bir aşamaya gelir ve bebek, daha fazla kelime öğrenir.

   10. 75. Hafta – Sistemler Dünyası
       Bu dönem, bebeğin düşünsel kapasitesinin zirveye ulaşmaya başladığı bir aşamadır. Sistemleri anlamaya başlar ve çevresindeki dünya hakkında daha bütünsel bir düşünce yapısına sahip olur. Çeşitli eylemleri ve olayları daha karmaşık bir şekilde ilişkilendirir ve mantıksal düşünmeye başlar.

Atak Dönemlerinde Bebeğinize Nasıl Destek Olabilirsiniz?

Bebeklerin bu dönemlerde huzursuz olmaları oldukça doğaldır. Anneler ve babalar, sabırlı bir şekilde bebeklerini gözlemleyerek onların değişen ihtiyaçlarını anlamaya çalışmalıdır.

Bebeğinizin güven duygusunu pekiştirmek için:

• Bol bol ten teması kurarak ona sarılabilirsiniz.
• Daha sık emzirebilir veya besleyebilirsiniz.
• Uykusunu desteklemek için sakin bir ortam hazırlayabilirsiniz.

Bebek huzursuz olduğunda ve uykuya dalmakta zorlandığında:

• Ilık bir banyo ve ardından masaj yaparak onu rahatlatabilirsiniz.
• Ninni söyleyerek veya hafif bir sallama hareketiyle sakinleşmesine yardımcı olabilirsiniz.

Anneler, atak dönemlerinde bebeklerinin sık sık emmek istemesi nedeniyle sütlerinin yetmediği endişesine kapılabilir. Ancak bu dönemde bebeğin daha sık emzirilmesi, süt üretimini artırarak ihtiyacının karşılanmasını sağlar. Bu yüzden hemen formül mamaya veya ek gıdaya geçmek yerine bebeğin emzirme sıklığını artırmak daha sağlıklı bir yaklaşımdır.

Ayrıca, büyüme atakları sırasında bebeğin zaten büyük bir değişim sürecinden geçtiğini unutmamak gerekir. Bu nedenle:

• Uyku eğitimi, tuvalet eğitimi, ek gıdaya başlama veya sünnet gibi büyük değişiklikler bu döneme denk getirilmemelidir.
• Rutinlerde mümkün olduğunca az değişiklik yapılmalı, bebeğin kendini güvende hissetmesi sağlanmalıdır.

Dördüncü Atak Dönemi: 19. Hafta Atağı

Bir bebeğin 40. Haftada doğduğu düşünüldüğünde, dördüncü atak dönemi 16-19. hafta civarında gerçekleşir. (40 haftadan önce doğan bebekler için atak dönemi hesaplaması, muhtemel doğması gereken tarih ile doğduğu tarih arasındaki fark eklenerek tespit edilir. Örneğin: 39 Haftada doğan bir bebek, 19. Hafta atağına doğumunun ardından 20 hafta sonra girer.)

Dördüncü Atak Dönemi: Kazanılacak Özellikler

• Bebek 4. atak dönemi ile birlikte, eskisi kadar ilgi beklemeyebilir. Artık annesinden daha bağımsızdır.
• Bu atak dönemi ile birlikte bebek; çevresiyle, insanlarla, oyuncaklarıyla, nesnelerle ve hayvanlarla daha ilgilidir.
• Zihinsel anlamda gelişimin hızlı bir sıçrama gösterdiği bu dönemde, bebek artık çevresindeki nesnelerle etkileşime girerken tüm duyu organlarını kullanabilir ve bu geçiş dizilerini anlamlandırabilir. Örnek olarak; ona doğru gelen bir topun hareketini algılayarak onu yakalamak için ellerini uzatabilir.
• Bebek, artık hareketlerini tam anlamıyla bilinçli bir şekilde gerçekleştirebilir ve yenidoğan reflekslerinden kurtulmuştur.
• Farkındalığı ve duyuları, doğumdan sonraki döneme ve geçen aylara oranla çok daha hassastır.
• Oturmaya çalışma, kucağa alındığında ayaklarını sallama, ayaklarını ağzına götürme, dönmeye çalışma ve kıpırdanma bu atak dönemi ile birlikte bebeğin sürekli sergileyeceği davranışlar arasında yer alır.
• Bebek çevresine karşı çok duyarlı olsa da zaman zaman sessizliğe bürünebilir ve yalnızca olup biteni seyredebilir.
• Bu atak dönemi ile birlikte, hızlı mod değişimleri de görülebilir. Keyfi yerinde olan ve oyun oynayan bir bebek, aniden huysuzlanarak kucaklanmak ve isteği yerine gelmediğinde ağlama krizi tarzı belirtiler gösterebilir.
• Bebeğin görüşü, bu atak ile birlikte bir yetişkinin görüşü kadar keskinleşmiş durumdadır. Uzağı, yetişkinler kadar net bir şekilde algılayabilir.
• Bu atak döneminde, bebeğin oyuncaklarını daha ayrıntılı incelemesi ve onu tanımak için sallama, vurma, atma, ağzına sokma, yalama gibi davranışlar göstermesi mümkündür.
• Ağız, bu aşamada bebeğin en çok ilgisini çeken kısımlardan bir tanesidir. Başta annesi olmak üzere konuşan herkesin ağzına ve ağzının nasıl hareket ettiğini merakla izler.
• Ayrıca; kaldırılmak istendiğinde kollarını uzatmaya başlayan bebek, bu atak dönemi ile birlikte acıktığında dudaklarını şapırdatabilir ve doyduğunu anladığında beslenmeyi reddedebilir.

Dördüncü Atak Dönemi Nasıl Kolaylıkla Atlatılabilir?

Bebeğinizin gerçekleştirdiği dördüncü atak dönemi olan on dokuzuncu hafta atağında, dünyayı algılaması büyük oranda değişir.

Zihinsel gelişimi, doğduğu ilk günlere nazaran çok büyük ilerleme kaydetmiştir ve bu da yoğun etkileşimler sonucu çok fazla uyarılmaya sebep olur. Uykuya ve beslenmeye vakit ayırmak istememesi, bu sebeple normaldir.

Bir diğer deyişle; bebeğinizin huzursuzlukları, meme-beslenme reddi, uykuya direnç gibi sorunlarının kaynağı daha fazla uyarana maruz kalmasından kaynaklanır. Meme-beslenme reddi sırasında aynı zaman diliminde çok fazla ısrarcı olmak işleri daha kötü bir hale getirebilir. Bu sebeple belirli aralıklarla teklif etmek daha iyi bir fikir olacaktır.

Uykuya direnç gösterdiği anlarda ve huysuzlandığında, topu zıplatmak gibi spontan hareketler ile onun izlemesini ve sakinleşmesini sağlayabilirsiniz.

Ninni söylemeniz, ılık bir duşun ardından bebeğinizin cildine uygun yağlarla masaj yapmanız da bebeğinizin huzursuzluğunun önüne geçebilir. Gerçekten işin içinden çıkamadığınızı anladığınızda, yakınlarınızdan yardım istemeniz de sizi oldukça rahatlatacaktır.