Tıp dilinde ‘bruksizm’ olarak adlandırılan diş gıcırdatma, genellikle uyku sırasında dişleri farkında olmadan sıkarak veya birbirine sürterek yapılan bir eylemdir.
Bebeklerin uyku sırasında, hatta bazı durumlarda gün içinde de dişlerini gıcırdatması, anne-babalar için endişe konusu haline gelebilmektedir.
Bazı durumlarda bebeklerin çok şiddetli olmayan düzeyde diş gıcırdatması normal olarak kabul edilir. Ancak yine de doktora ne zaman danışılacağı noktasında, ebeveynlerin diş gıcırdatma konusunda yeterli bilgiye sahip olması gerekir.
Bebeklerde Diş Gıcırdatma Neden Olur?
Bebeklerde diş gıcırdatma probleminin sebepleri çeşitlilik gösterebilir. Genellikle psikolojik nedenlere bağlı olan diş gıcırdatma durumları, bebeğinizin ağrı çektiğini ya da başka problemlerinin olduğunun sinyallerini de verebilir.
Diş Yapısı: İlk neden olarak akla gelen bebeğin diş yapısının özellikleridir. Bebeğin dişlerinin doğuştan yamuk bir şekilde çıkması ya da herhangi bir şekilde hatalı diş tedavilerinin gerçekleşmesi bebeklerin diş gıcırdatmasına neden olmaktadır.
Stres: Bir bebeğin stres yaşamadığını düşünebilirsiniz. Fakat bebekler de strese girebilir. Bebeğin huzurlu bir ortamda büyümemesi onu baskı altına soktuğu için yansımalarını diş gıcırdatma şeklinde gösterebilir. Ayrıca, diş çıkarma döneminin de çok stresli bir süreç olduğunu bilmelisiniz. Hiperaktivite de bu durumların yaygın nedenleri arasındadır.
Diş Sancıları: Özellikle bebeğiniz henüz diş çıkarma dönemindeyken ya da bu süreci tamamlamadıysa, uyurken dişlerinde ağrı hissedebilir. Buna bağlı olarak dişlerini ezebilir. Bu da tabii ki diş gıcırdatmalarına sebep olacaktır.
Reflü: Bu durum diş gıcırdatmanın nedeni olarak çok anılmasa da önemli bir sebep olabilir. Reflü olan bebeğin midesinden ağzına doğru gelen yiyecekleri uyku sırasında öğütmek isterken dişlerini gıcırdatabilir. Daha açıklayıcı olmak gerekirse mide içerisinde bulunan maddelerin ağız bölgesine doğru gelmesi ile bebek yutkunma hareketleri yapar ve sonuç olarak dişleri gıcırdatır.
Bağırsak Parazitleri: Bağırsak parazitlerinin yarattığı spazm tükürük akışını artırır ve kaslarda da kasılmaya sebep olabilir. Bir diğer deyişle bağırsaklarında problemler olan bebeklerde beyin yanlış alarm olarak sindirim işlemlerini başlatabilmektedir. Bunun sonucu olarak da tükürük salgılanması artar ve diş gıcırdatma sorunu ortaya çıkabilir.
Diş Gıcırdatmanın Başka Sebepleri Olabilir mi?
Bebeklerde yukarıda anlatıldığı üzere özellikle reflü, bağırsak paraziti gibi sindirim sistemi rahatsızlıkları ve sinüzit, alerjik bronşit, astım gibi solunum yolu problemleri de diş gıcırdatmayı tetikleyebilir.
1-3 yaş arasında gözlenen diş gıcırdatmanın nedenlerinin sıklıkla bunlar olduğu düşünülmektedir.
Daha büyük çocuklarda ise duygusal stres oluşturabilecek faktörler (örn: yeni kardeşin gelmesi, anne-baba arasındaki anlaşmazlıklar, okul yaşamındaki problemler) de diş gıcırdatmaya neden olabilir.
Şiddetli ve “yüksek sesle” diş gıcırdatma gözlenen çocuklarda bu etkenlerden söz edilebilir. Özellikle psikolojik problemlerin devam etmesiyle bruksizm ilerleyen yaşlarda çene eklemi problemlerine, yüz, baş ve boyun ağrılarına sebep olmaktadır.
Diş Gıcırdatma Tedavi Gerektirir mi?
Diş gıcırdatan bebeklerde, sorunun tam olarak neyden kaynaklandığı ev şartlarında anlaşılması mümkün değildir. Bu sebeple bir uzmana görünmek her zaman en iyi fikir olacaktır.
Bu açıdan bebeğin diş gıcırdatma sıklığı ve şiddeti, teşhis edilmiş bir sağlık sorununun varlığı, varsa kullandığı ilaçlar hakkında detaylı bilgi alınması etkenin tespiti için önem taşır. Ağız içi muayene sırasında bir sorun tespit edildiyse, öncelikle bu problemlerin düzeltilmesi gerekir.
Diş gıcırdatmanın var olan sağlık sorunuyla ilişkili olabileceği düşünülüyorsa öncelikle bu sorunun tedavi edilmesi gerekir. Tedaviyle beraber diş gıcırdatma da azalma gösterecektir.
Diş gıcırdatmanın duygusal kaynaklı da olabileceği unutulmamalıdır. Aile çoğu zaman bu psikolojik durumun kaynağını fark etse de çok şiddetli durumlarda aile, psikolojik danışman ve diş hekiminin bir takım halinde çalışması gerekebilir. Bu süre içinde hazırlanacak geçici bir aparey (damaklık) diş gıcırdatmayı engelleyecektir.
Diş gıcırdatma nedeniyle aşınma eğilimi gösteren diş yüzeylerine fluoridli ajanların uygulanması ile de korunma sağlanabilir.
