Bebeklere Uyku Eğitimi Nasıl Verilir?
Bebekler kendi kendini uykuya dalamadıklarında; derin uykuya geçemediklerinde, desteksiz uyuyamadıklarında ve bunun genel yansıması olarak sık uyanmaya devam ettiklerinde, ebeveynlerde uyku eğitimi konusu son yıllarda gündeme gelmektedir.
Ancak uyku eğitimi adı altında geçen birtakım metotlar, anne babanın ya da bakım veren diğer kişilerin, bebeğe yatakta uyuması konusunda sınır koyulmasına dayanmaktadır. Eğitim adı altında yapılan müdahale, bebeğe yatağında uyuması gerektiğine koşullandırmaktır. Bu popüler kültür tarafından üretilen uyku metotlarının elbette ki kendi içinde bilimsel dayanakları ve kendini haklı gösteren yönleri mevcuttur. Aksi halde bu denli büyük bir ticari birim halini alamazlardı. Ancak her metot her bebeğe ya da her ebeveyn yapısına uymamaktadır. Bebek sağlığı bu yaklaşımlarda multidisipliner anlamda gereklilik durumlarında asla gözetilmemektedir.
Aynı sorun ebeveyn bağlanma ve iletişim şekillerindeki farklılıkların gözetilmemesi sorununda da net olarak görülmektedir. Örneğin bazı ebeveynler sınır koymakta zorlanırlarken, bazı bebekler yapıları bakımından daha dirençli olabiliyor gibi. Bazı anneler bebeklik dönemiyle ilgili aşırı duyarlıyken, bazıları ilk ayları doğal akışına bırakıp rahat edebilirler.
Çocuklarını destek alarak ya da almadan büyüten tüm anne babalar; çalışan ya da çalışmayan tüm anneler, kaygılı olan ya da rahat davranan tüm ebeveynler; emzik alanlar ya da biberon, emzik meme hariç tümünü reddedenler; gündüz uykusunu daha çok sevenler, gece uykusunu daha iyi uyuyanlar… Birbirinden farklı sayısız aile, birbirinden tamamen farklı sayısız bebek ve her ikisinin de saymakla bitmeyen kombinasyonları varken, bebeği bir metotla adım adım uygulamalarla yönlendirmek, şablon süreçlerle böyle önemli bir meseleyi yürütmek niye?
Uyku Eğitimi Hakkında Doğru Bilgileri Nasıl Bulacağım?
Bebeğin ayına bağlı olarak, yapılması uygun olan ve olmayan davranışlar vardır. Örneğin, uyku eğitim kesinlikle yatakta ağlatarak verilmemelidir. Yatakta bir başına, ağlatarak verilen uyku eğitiminin bebeği duygusal olarak hırpaladığı ve çeşitli sorunlar yarattığı çeşitli araştırmalarca kanıtlanmıştır.
Tutarsız zaman limitleri, bilinçsiz denemeler, “deneyelim, görelim” düşüncesi, biraz o metottan, biraz bu metottan alınan uygulamalar da bebeğin kafasını karıştıran durumlar arasındadır. Bebeğe verilen birbirini tutmayan sinyal ve mesajlar, farklı sorunları da genelde beraberinde getirmektedir.
Dikkat edilmesi gereken en önemli konu ise bebeğin uyku eğitimi esnasında bir an bile olsa annesi tarafından yatağa terk edildiğini hissetmemesidir. Doğru ve sağlıklı bir uyku eğitiminin temelinde bu yatmalıdır. Bebeğe asıl gereken; bolca dokunmanın ve göz temasının olduğu, bebeğin ebeveyn yatağından ya da kucağından, kendi yatağına geçişinin son derece yumuşak ve kademeli yaşandığı bir yaklaşımdır.
Bebeğin uyku saatlerindeki tutarlılık ve yeterli düzeyde gündüz uykusu da uyku eğitiminde dikkat edilmesi gereken önemli konular arasındadır. Aileler, uyku sorunları söz konusu olduğunda, dikkatlerini genellikle kendileri için de oldukça zorlu bir süreç halini alan gece uykularına yöneltebilmektedirler. Gündüz uykusu da eğitimi bir bütünü içindeki süreç olarak sürdürmelidir. Gündüz uykusu gece uykusu eğitimi birbirinin aynı olmasa da ebeveyn davranışı bütünsel yani bunları bölmeyen olmalıdır. Bu konuda anneler karşılaştıkları farklı bilgilerle maalesef karmaşa yaşamaktadırlar. Bu internet sitesi özellikle bilgi kirliliği yaşanan bu tip uyku alt başlıkları hakkında ebeveynleri uzman bilgilendirmeleri ve güncel araştırma bilgileri ile buluşturmak için kurulmuştur ve bu konuda yazıları yayınlamaya devam edecektir.
Anne babaların uyku eğitimi ile ilgili olarak çevrenin etkisiyle içine düştükleri genelde en büyük hata, bebeklerini uyutacak metodu bir kalıp halinde anlayıp uygulamaya çalışmaktır. Oysa bunun yerine, “Bebeğimin uyumasına yardımcı olacak neleri yapmalıyım?”, “Neleri yapmamalıyım?”, “Hangi önlemleri almalıyım?”, “Hangi etkenleri elemeliyim?” gibi sorulara yanıt arayan olmaları yeterlidir.
Uyku Eğitiminin Faydası
Bebekli bir evin günlük döngüsünün, bebeğin gece ve gündüz rutinlerinin birbirine etkisidir. Gece uykusunu alan bebek, gün boyu mutlu olur, oyunlar oynar, gece de aynı şekilde çok daha uzun ve huzurlu uyur. Ağlayarak uyanma sayılarının hızla azaldığı görülür.
Yeterli ve Kaliteli Uyku için Tavsiyeler
1-) Kesintisiz uyku, bir bebeğin ihtiyaç duyduğu kaliteli uykunun en olmazsa olmaz faktörüdür.
2-) Uyku düzeni için bebeklerin ve çocukların genel olarak aynı saatlerde uyumaları önemlidir.
3-) Uyku öncesi aktivitesi ve akşam ritüeli, sağlıklı bir gece uykusunun başlangıcı için önemlidir.
4-) Tanıdık bir uyku kitabı okumak gibi, içinde sürpriz olmadan, uyku öncesi rutinleri olabildiğince yerine getirmek güvenlik duygusuna iyi geldiği için bebeklerde tartışılmaz şekilde uykuya geçişi kolaylaştırır.
Bebeklere verilen uyku eğitiminde sağlıklı olan ve olması gereken anne bebek ilişkisini gözeten, ten temasının kesilmediği, bebeğin duygusal olarak hazırlanmadan odasından çıkılmadığı bir eğitimdir. Annesi tarafından ağlamasına karşılık alamadığını hissetmemeli, anne bebeğine aşırı stres yaşatmadığı verilmelidir uyku eğitimi sürecinde olmalıdır.
Doğal süreçlerinde ise kendi kendilerine uyku düzenini yakalayan birçok bebek var. Uyku Eğitimi daha çok bu ritmi yakalayamayanlar için. Diş çıkarma dönemi, hastalık veya büyüme atakları gibi bazı gelişim dönemleri sonrası da bebekler de uykuya geçme güçlüğü gözlenmektedir. Gece ve gündüz uykusunda sisteme girmekte zorlandıkları zaman, uyku düzeni oluşturulamayan bebekler için aileleri uyku eğitimi vermeye ihtiyaç duyarlar.
Bebeklerde uyku düzeni oluştururken en çok rastlanan problemler zor uykuya geçmeleri ve gece sık uyanmalarıdır. Gece uyandığında uzun süre uyanık kalma da anne babaları zorlayan sorunlar arasındadır. Desteksiz uykuya geçene kadar da genelde sürebilir bu sorunlar. Çünkü çoğunlukla kendi kendine dalabilen bebeklerde değil, destekle uyutulan bebeklerde gözlenmektedirler.
Kucakta, memede ya da sallayarak uyutma alışkanlıkları doğru adımlarla 1. veya 2. gün içinde ortadan kalkar. Gece uyanmalarında anneler güven verici beden dilini nasıl kullanacaklarını öğrenmeleri, tüm uyku eğitimi metotları için bilmeleri ve uygulamaları gereken önemli bir püf noktasıdır. Eğitim sürecinin sonunda, gerileme dönemlerinde ve de sonrasında nasıl eğitimi sürdüreceklerini veya yenileyebileceklerini, belli dönemlerde eğitimin boşa gitmemesi için dikkat edilecekleri de yine bilinmelidir. Sonuçta hangi uyku eğitim metodu uygulanırsa uygulansın bebeğin ruhsal ve bedensel sağlığı için asıl hedef annenin bebeğinin uyku düzeni konusunda kendisini tam yetkin ve doğrular konusunda da tam bilgili hissetmesi olmalıdır.
Bazı bebek kendinin daha kolay rahatlatır. Kendi kendilerine uykuya daha rahat dalar. O zaman aile dilediği farklı metodu uygulamakta daha seçeneklidir, yatağına yatırdığında ağlamıyorsa, örneğin odadan çıkma konusunda da ilerleyebilir. Ancak aksi durumlar da çok yaygındır. Her bebeğin nörolojik ve duygusal yapısı farklıdır. Beyinleri kendi kendilerini sakinleştirme yapısına sahip değilken, kendini sakinleştirmede zorlanıyorken atılacak adımlarda ısrarcı ve radikal olmamak gerek. Onlara hiçbir zaman yeterli olgunlukta olmadığı bir şey yaptırmamalıyız. Doğru olan her zaman bebeğin ihtiyaçlarına cevap vermektir. Bu duygusal gerilim sırasında yaşanabilecek psikolojik anlamda olumsuzluğu da önler.
Yatakta uzun süre ağlatmaya bırakılan bebekler ile ilgili bazı araştırmalar vücudunda yoğun stres oluştuğunu ve uykuya geçtiklerinde de bu stresi bünyelerinde taşıdıkları stres hormonu olan kortizol düzeyinin uykuya daldıklarında dahi azalmadığını gösteriyor. Bu bilimsel verilerin yanı sıra kazanan kaybeden felsefesi ile uygulanan bir ebeveynlik yaklaşımı uyku eğitiminde de günümüz bebekleri için uygun olmadığı pek çok araştırma ile yine desteklenmektedir.
Youtube kanalımızda ulaşabileceğin ninniler belki işini kolaylaştırabilir.
Ninni çalma listemiz: https://youtu.be/fmg7eQ9ytvM
“Kesintisiz uyku, bir bebeğin ihtiyaç duyduğu kaliteli uykunun en olmazsa olmaz faktörüdür.”
Bebekler kesintili ve destekli uyurlar. Normali budur.
Bebeğim 2 ay 23 günlük. Uykuya dalmakta ciddi sıkıntı çekiyor. Ağlıyor, kendini ileri geri itiyor fakat bir türlü dalamıyor. Aynı zamanda kucağımıza alıp gezdirmeden de kolay kolay dalamıyor. Artık zorlanmaya başladık. Nasıl bir yol izlemeliyiz?