Bebeklerin doğumdan sonraki ilk 28 günü yenidoğan dönemi olarak kabul edilir. Gelişmiş bir bağışıklık sistemine sahip olmadan doğan bebeklerin bu dönemde hem beslenmesine hem de bakımına daha fazla özen göstermek gerekir.

Göz Bakımı

Bebeğin gözlerinde çapaklanma yoksa özel bir bakım gerekmez. Gözler çapaklandığında steril bir gazlı bez kaynatılıp soğutulmuş su ile ıslatılarak içten dışa doğru bastırmadan silinmelidir. Silerken her defasında başka bir gazlı bez kullanılmalı. Silme işleminde geriye dönülmemelidir. Bu işlem, bir gözdeki enfeksiyonun diğerine bulaşmasını önler. Göz temizliği daima içeriden dışarıya doğru (burun tarafından üst yanaklara doğru) yapılmalıdır.

Kulak Bakımı

Kulaklar çok hassas olduğundan asla kulak deliğine bir şey sokulmamalıdır. Sadece kulağın arkası ve kepçe kısmının iç kıvrımları silinmelidir. Pamuklu çubuklar bebekler için sakıncalıdır, kesinlikle kullanılmamalıdır. İstemeyerek bebeğin kulak zarına zarar verebileceği gibi daha çok pisliğin içeri kaçmasına da neden olabilir. Banyo esnasında kulağa az miktarda sıvı kaçmasının herhangi bir zararı yoktur. Kulak içerisinde kurumuş kiri yumuşatacağı için sıvının kendi kendine dışarı çıkmasına izin verilmelidir. Beslenme sonrası kusan bebeklerde de kulağa sıvı kaçabilir. Bu durumda kulağın dış temizliği yapıldıktan sonra, çocuk sıvı kaçan kulağının üzerine yatırılarak sıvının çıkması sağlanır. Orta kulak iltihaplanması gibi özel durumu olan çocuklar yıkanmadan önce kulakları vazelinli pamukla kapatılmalıdır.

Alt Bakımı

Alt temizliği vücut temizliğinin en önemli kısmını oluşturur. İlk aylarda bebeğin alt temizliği, mümkünse suyla yıkayarak yapılmalı ve ardından kurulanmalıdır. Yıkama mümkün değilse yumuşak ve ıslak bir bezle/ pamukla temizleme işlemi yapılmalıdır.

Kızlarda dış üreme organları, ilk aylarda henüz gelişmediğinden açık durumdadır. Bu nedenle kız bebeklerde alt temizliği ıslak pamuk ile önden arkaya doğru yapılmalı ve bir kez silindikten sonra pamuk atılmalıdır. Dış üreme organlarının dışkı ile kirlenmemesine dikkat edilmelidir. Çünkü dışkıdan bulaşan mikroplar, idrar yollarına girerek iltihaplanmalara neden olabilir.

Erkek bebeklerde önce testis, sonra penis, ardından makat temizlenir. Her defada temiz bir pamuk kullanılır. Eğer kaka cilde yapışıp kurumuşsa silerken tahriş etmemeli, kremle yumuşatılıp bir süre sonra tekrar temizlenmelidir. Erkek bebeklerin alt temizliği yapılırken sünnet derisi geri çekilerek temizlenmeye çalışılmamalıdır. Bazen sünnet derisinin iç kısmı doğuştan dardır ve bu, bebeğin idrarını güç yapmasına neden olur. Böyle durumlarda, çocuğun yaşına bakılmaksızın sünnet yapılır.

Bebeğin pişik olmaması için sık aralıklarla bezi kontrol edilmeli, bebeğin bezi 3 veya 4 saatte bir değiştirilmelidir. İlk aylarda çok sık idrar yaptıkları için bez değiştirme işlemi 2-3 saatte bir yapılmalıdır. Bebek kakasını yaptığında, mümkünse, genital bölge yıkanmalı ve iyice kurulanmalıdır. Yıkamak mümkün değilse önce sabunlu su ile silinmeli, sonra durulanmalı ve kurulanmalıdır. Silme bezi olarak son dönemde ıslak mendiller kullanılsa da ideal olanı yumuşak bir bez ile alt temizliğinin sağlanmasıdır. Bu bezler yıkanıp ütülenerek kullanılmalıdırlar. Eğer ıslak mendil kullanılıyorsa alkolsüz olmasına dikkat edilmelidir. Kokulu katkı maddeleri içerdiğinden ıslak mendiller bebekte alerji yapabilir.

Bebeklerin altı temizlendikten sonra nemlendirici bir krem kullanılması önerilebilir. Bebek pudraları solunduğunda akciğere kaçma riski olduğu için önerilmez.

Ağız Bakımı

Bebeklerde ek gıdaya geçilene kadar ağız bakımına gerek yoktur. Emzirme öncesi meme ucunun kaynamış ılık suyla temizlenmesi yeterlidir. Bebek emzik veya biberon kullanıyorsa mutlaka kaynatılmalıdır. Ağız florası doğumdan yaklaşık 4-12 saat sonra oluşur. Flora dişler çıkmadan önce ve dişler çıktıktan sonra değişkenlik gösterir. Bebek 6-8 aylıkken yani ilk dişleri ağzında görülmeye başladığında ağız florası da değişeceğinden ağız bakımı önem kazanır. Ek gıdaya geçildikten sonra sabah kahvaltı sonrası ve akşam yatmadan önce, dişlerin çiğneme yüzeyleri temiz bir tülbent ya da gazlı bez ıslatılarak silinmelidir. Ayrıca her beslenmenin ardından su içirilmesi ağız temizliğine katkı sağlar. Diş fırçası kullanımına çocuğun arka dişlerinin çıkmasından sonra başlanması uygundur.

Yaşamın ilk yıllarında, diş fırçalama için bir teknik uygulatmak çok zordur. Ancak önemli olan, bu yaşlarda çocuğa diş fırçalama alışkanlığı kazandırmaktır. Çocuklar diş fırçalarken çoğu zaman dişlerin görünen ya da kolay ulaşılan yüzeylerini fırçalarlar. Çürük oluşumunu önlemek için dişlerin ara yüzeylerini çok iyi temizlemek gerekir. Bu nedenle çocuk dişlerini fırçaladıktan sonra aileler çocuğun dişlerini kontrol etmelidir.

Çocuk için ideal diş fırçası, ağız büyüklüğüne uygun, yumuşak ve naylon kıllardan üretilmiş olmalıdır. Sert fırçalar dişleri aşındıracağı için kullanılmamalıdır. Fırçanın kılları aşınır aşınmaz (ortalama 3-6 ay) mutlaka değiştirilmelidir. Diş macunu kullanımına 2 yaşından sonra başlanmalıdır. Bebeklik döneminde ve 2 yaşına kadar olan çocuklarda diş macunu kullanımı önerilmez. Sabah kahvaltı sonrası ve gece yatmadan önce, sadece iki dakikalık etkili fırçalama işlemi çocuk için yeterlidir.

Göbek Bakımı

Göbek kordonu doğumdan sonra beyaz, şeffaf ve parlaktır. Göbek bağının kuru ve temiz tutulması ile göbek bağı kurur ve 15 gün içinde (ortalama 6- 9 gün) düşer. Kordon düşmeden önce göbeğe herhangi bir şey sürmeye gerek yoktur. Ancak doktorun reçete ettiği antiseptik bir sıvı varsa, önerildiği şekilde pansumanı yapılır. Antiseptik solüsyon ve steril tampon ile göbek içten dışa doğru olacak şekilde silinerek steril tampon ile kapatılır. Bebeğin altı temizlenirken göbek kordonunun alt bezinin içinde kalmamasına dikkat edilmelidir. Alt değiştirme bezi göbek bağının altından bağlanarak göbeğin idrar ile teması önlenmelidir. Göbek bağı, bezin içinde kaldığında idrar ve dışkıdan dolayı enfeksiyon oluşabilir. Enfekte olan göbeğin çevresi kızarır ve akıntı olabilir. Göbek bağı düştüğü zaman az miktarda kanama olması normaldir.

Bazen göbek düştükten sonra o bölge nemli kalmaya devam eder ve hafif bir şişlik olabilir. Bu durum göbek gronülomu olarak adlandırılır. Bu durumda ve ilerleyen dönemde göbekte kanama ya da akıntı olursa kesinlikle doktora başvurulması gerektiği aileye anlatılmalıdır. Bebek, göbek kordonu düşene kadar silme banyo şeklinde temizlenmelidir. Silme banyo için kaynatılmış ılıtılmış su kullanılmalıdır.

Cilt ve Tırnak Bakımı

Her banyo sonrası krem veya yağ sürmek gerekmez, bebek cildi çok hassastır.  Krem ve yağlar sürerek cildin terlemesi önlenirse, ufak sivilceler ve isilik tarzında döküntüler ortaya çıkabilir.  Eğer cildi kurur ve çatlaklar gelişirse, bir bebek losyonu veya nemlendiricisini günde 2 kere sürebilirsiniz.  Bebeğin cildi kuru ise çok banyo yaptırmayın. Banyonun suyuna bebe yağı eklemek de işe yarayabilir. Bebeğin tırnağını, ona özel bir bebek tırnak makası ile kesebilirsiniz.  Uzamış tırnaklarıyla bebek, yüzünü ve gözünün kornea tabakasını çizebilir.  Bebek tırnak makasıyla tırnağın keskin ve sivri köşeleri de ince bir törpüyle yumuşatın. Bu işlemi yaparken yanınıza bir yardımcı almalısınız.

Yatma Pozisyonu

Bebeğinizi sırtüstü yatırın. Son yıllardaki araştırmaların sonuçlarına göre sırtüstü yatış en güvenli yatma şeklidir. Bebeğin başını uyurken her iki yana çevirebilirsiniz. Bebek uyanıkken yüzükoyun yatırarak kollarının kuvvetlenmesine yardımcı olabilirsiniz. Yastık ve kuş tüyü yorgan kullanmayın. Yorganını göğüs hizasına kadar örtün, başına çekmeyin. Bebeği fazlaca ısıtmayın. Yatağında yumuşak oyuncaklar bırakmayın. Bu önlemler SIDS denilen nedensiz beşik ölümlerini önlemek amacıyla tüm dünya bebeklerine önerilmektedir.

Oda Isısı

Sizin rahat ettiğiniz oda ısısında bebeğiniz de rahat edecektir. Zamanında doğan bebekler için 21-24 C derece uygundur. Eğer klima kullanıyorsanız, bebeğin üzerine üflememek koşuluyla bebeği odada tutabilirsiniz. Unutmayın, bebek, kapı veya pencerenin aralanmasıyla, çok soğuk olmayan bir ortamda hemen üşümez. Üşüse de hasta olmaz. Aşırı ısıtma, beslenmeye isteksizlik ve uyku haline neden olur. Bebeğin elleri ve burnu soğuksa, ortam ısısı yetersiz demektir. Bu durumda vücut ısısına da bakılabilir. Üzerine bir battaniye örtülerek bebek ısıtılmalıdır. Devamlı soğuk olan bebekler iyi büyüyemezler.

Ziyaretler

İlk haftalarda yorucu ziyaretlerden kaçının. Bebek bakımı zor da olsa en kolay biçimde evde yapılır. Bebeği kalabalık gurupların içerisine sokmayın. Unutmayın, özellikle kış aylarında, kapalı ortamlarda, virüslerin neden olduğu üst solunum yolu enfeksiyonlarına çok sık rastlanır. Bebeğin hastalanmaması için öptürmeyin, kalabalıklara sokmayın, ufak çocuklardan uzak tutun. Annenin de lohusa döneminde kendini iyi koruması gerekir.

İlk Doktor Kontrolü

Taburcu olduktan bir hafta sonra yapılır. Bundan sonraki kontrol ve aşılar için doktorunuza danışınız. bebeğiniz doktorunu ziyaret ettiğinde tam bir tıbbi muayeneden geçer. Yaşına göre büyüme ve gelişmesi izlenir. Her ay için beslenmesi değerlendirilir ve gerekli diyet önerileri verilir. Belirli dönemlerde kansızlık ve idrar yolu enfeksiyonu taraması, verem testi yapılır; işitme ve görme fonksiyonları değerlendirilir. Gerekli görüldüğünde ilgili uzmanlık alanlarına yönlendirilir. Zamanı geldiğinde ev kazalarından korunma, disiplin, tuvalet eğitimi, okula hazırlık, öğrenme güçlüğü, dikkatsizlik, davranış bozukluğu, cinsel ve sosyal gelişim konularında da aile desteklenir.

Şu durumlarda derhal doktorunuzu aramalısınız:

  • Bebek 6-7 saat uyanmazsa,
  • Kasık bölgesinde ağrılı şişlik olursa,
  • Ateş, popodan, 38°C’nin üzerindeyse (Fazla ısınmış olabilir. Önce üzerini açın. 15 dakika bekleyin ve sonra derece ile ölçün. Ateşi hala 38 C’in üzerindeyse hemen doktorunuzu arayın),
  • Tüm vücuda yayılmış sarılık varsa,
  • Bezlerinin dışına kadar taşan sıvı tarzında dışkılama (günde 3-4 defa) oluyorsa,
  • Üst üste fışkırtır tarzda kusuyorsa…

Daha Fazlası Genel
Yorumlar Kapalı