Mastit; genellikle emziren kadınlarda, meme dokusunun iltihaplanması sonucu oluşur. Meme kanalının tıkanması veya bakterilerin meme ucundan vücuda girmesi enfeksiyona neden olabilir. Mastit çoğunlukla tek bir memeyi etkiler ve semptomlar ani gelişir. Sigara tüketimi, diyabet hastalığı ve romatoid artrit gibi faktörler, meme dokusunu enfeksiyona daha duyarlı hale getirir. Çoğu olgu süt akışının sağlanmasıyla iyileşirken, bazı vakalarda antibiyotik kullanımı ve apse drenajı gerekebilir.
Mastit Nedir?
Mastit; memede kızarıklığa, şişliğe, ağrıya neden olan inflamasyon (iltihaplanma) varlığıdır. Bu iltihaplanmaya enfeksiyon da eşlik edebilir. En sık emziren kadınlarda görülmekle birlikte emzirmeyen kadınlarda ve erkeklerde de görülebilir.
Mastit Neden Olur?
Mastitin neden olduğunu bilebilmek için öncelikle memenin yapısını anlamak gerekir. Şöyle ki, meme süt üretimiyle görevli meme bezlerinden ve sütü meme başına ulaştırmaya yarayan kanalardan oluşur.
Mastit ise bu yapı içindeki ilişkisinin bozulmasına bağlı olarak ortaya çıkar. Temelde iki sebebi vardır. Birincisi süt yollarının tıkanmasıdır. Özellikle emzirmeden sonra memedeki süt tamamen boşalmamışsa bu durum süt kanallarının tıkanmasına yol açar. Bu durum ise inflamasyon veya enfeksiyon ile sonuçlanır.
Diğer bir sebep ise meme ucundaki çatlaklar yoluyla ya ciltte ya da bebekte bulunan ağız bakterilerinin meme dokusuna temas edip içeriye doğru ilerlemesidir. Emzirmeden sonra meme başında kalan sütler bakterilerin hızlı bir şekilde üremesi için uygun zemini yaratır ve mastit meydana gelir.
Emzirmeye bağlı olmayan diğer nedenler ise şu şekildedir;
- Sigara gibi tütün maddelerinin içindeki toksinlerin meme dokusuna zarar vermesi
- Meme ucundaki kılların koparılması veya tıraş edilmesi
- Kişide meme implantının olması
- Diyabet gibi bağışıklık sistemini zayıflatan hastalıkların varlığı
- Meme ucundaki egzamalar
- Meme ucuna uygulanan piercingler
Mastit Oluşumunu Arttıran Riskler Nelerdir?
Modern çağın vazgeçilmez bir eşlikçisine dönüşen stres, mastitte de önemli bir risk faktörüdür. Stresin yanı sıra;
- Daha önce mastit geçirmiş olmak
- Yetersiz beslenmek
- Süt akışını engelleyen iç çamaşırı seçimleri
- Ağır eşya taşımak
- Emniyet kemerinin meme ucunun tam üstüne takılması
- Meme ucundaki yara veya çatlaklar
- Meme bakımının uygunsuz şekilde yapılması mastit oluşumunu artıran riskler arasında yer almaktadır.
Mastit Önlenebilir mi?
Mastit, anne için ve elbette beslenmeye ihtiyacı olan bebek için oldukça rahatsız edici bir tabloya neden olur. Peki, mastite engel olmak ya da mastiti önlemek mümkün mü? Mastit önlemenin yolları şöyle özetlenebilir:
- Bebeğinizi her iki memenizden de sık sık – her 2-3 saatte bir (gece de dahil) emzirerek sorunlu memeyi boşaltın ve emzirmediğiniz zamanlarda sütünüzü elektrikli göğüs pompası, manuel göğüs pompası gibi araçlar yardımıyla sağın.
- Daha fazla dinlenmeye çalışın.
- Sorunlu bölgeye ıslak ya da kuru sıcak uygulama yapın (ör. sıcak su torbası, sıcak kompres ya da duş almak gibi)
- Emzirmeden önce ve emzirdikten sonra ağrılı bölgeye göğüs duvarından meme ucuna doğru masaj yapın
- Dar kıyafetler giymekten kaçının.
Mastit Belirtileri Nelerdir?
Emzirmeye yeni başlayan kadınların göğüslerinde hassasiyet hissetmesi normaldir. Ancak emzirme sırasında ağrı ve yanma hissi oluşuyorsa, bu durum mastit olgusuna işaret ediyor olabilir. Mastitin en sık görülen belirtileri şu şekildedir:
- Memede şişlik, kızarıklık, hassasiyet, ağrı, lekelenme
- Emzirirken yanma hissi
- Meme dokusunda sertleşme ve kaşınma
- Sert, ağrılı ve yumru gibi hissedilen apse
- Memeden kötü kokulu, kıvamlı, genellikle sarı-yeşil
- Memenin belirli bir bölgesinde olağan dışı sıcaklık
- Koltuk altı bezlerinde şişlik
- Yüksek ateş
- Yorgunluk
- Üşüme ve titreme
Mastit Tanısı Nasıl Konur?
Mastitin tanısı hastanın hekim tarafından yapılan fiziki muayenesi ile konulur. Bununla birlikte yardımcı görüntüleme yöntemlerinden meme ultrasonografisi, çok gerekli olduğunda akıntılı iltihaplı dokudan alınan sıvı örneklerinin kültür antibiyogram çalışması ve kronik mastitlerde gerekli halde biyopsi ile alınan doku parçalarının patolojik incelemesi de tanı için başvurulan yöntemler arasında yer alır.
Mastit Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Mastit tedavisinde yol haritasını, hastaya konulan teşhis belirler. Doktor öncelikle hastanın şikayetinin ne olduğunu, bu şikayetlerin ne zaman artıp azaldığı, hangi şiddette olduğu gibi hastalığın karakterini belirleyen sorular sorar.
Fiziki muayenede memedeki değişimler ortaya konulur. Emziren kadınlarda ise kültür yapılarak memeden örnek alınır. Kanser riskini elemek için bazı durumlarda mamografi veya ultrason da çekilebilir.
Sonuç eğer enfeksiyona bağlı ise antibiyotik tedavisi uygulanır. Ağrıyı azaltmak için parasetemol ve ibuprofen grubu ağrı kesicilerle de tedavi süreci desteklenir.
Mastiti olan hastaların emzirmeye devam etmesi önerilir. Bebeğin sütten kesilmesi hem bebeğin gelişimini etkileyebileceği gibi annedeki semptomların daha da kötüleşmesine yol açabilir. Süt akışının devam etmesi annedeki enfeksiyonun azalmasına da yardımcı olur.
Anne Mastit Olduğunda Nasıl Emzirmeli?
Mastitiniz varsa bile memede apse gelişme olasılığını azaltmak için emzirmeye devam etmeniz önem taşır. Sütünüzde bebeği enfeksiyondan koruyan antikorlar bulunduğundan bu dönemde emzirmenin bebeğinize bir zararı olmaz.
Mastit genellikle tek memede oluşur. Önce mastitli memeden emzirmek tavsiye edilmektedir. Sütünüzün tadı biraz tuzlu olabileceğinden, bebeği memeyi almaya teşvik etmek için farklı emzirme pozisyonları denemeniz faydalı olabilir. Ayrıca bebeğiniz emdikten sonra da göğsünüzü sağmanız, süt kanallarınızı daha etkin boşaltmanızı sağlayacaktır. Eğer bebek memeyi yine de almak istemiyorsa birçok annenin yaptığı gibi sütünüzü sağabilirsiniz. Böylelikle, genellikle bir hafta içerisinde sütteki tuzluluk kaybolana kadar süt üretimini devam ettirebilirsiniz.
