Doğumun 37. gebelik haftasından önce gerçekleşmesi durumu, tıpta ‘prematüre doğum’ olarak tanımlanır. Dünyaya gelen bebeğe ise ‘prematüre bebek’ adı verilir.

37 haftadan önce dünyaya gelen bebekler, organ ve sistemleri tam olarak olgunlaşmadığı için bazı sorunlarla karşılaşabilir. Bebeğin gebelik haftası ve doğum ağırlığı ne kadar küçükse, riskler o kadar fazladır. Özellikle 32 haftadan önce ve 1500 gramdan düşük ağırlıkta doğum gerçekleşmişse bu risk daha da yüksektir.

Bebek ne kadar erken doğarsa fiziksel olarak o kadar küçük ve başı gövdesine oranla o kadar büyük olur. Zamanında doğan bebeklere kıyasla prematüre bebeğin görünüşündeki önemli bir fark da hatlarının daha keskin ve daha az yuvarlak olmasıdır.

Prematüre bebeklerin cildi, daha fazla lanugo tüyü adı verilen kıllarla kaplı olabilir. Derisi incedir ve bu inceliğin altından kan damarları rahatlıkla görülebilir.

Elde edilen verilere göre Türkiye’de her yıl ortalama 150.000 kadar erken doğum gerçekleşmektedir. Bu toplam sayının yaklaşık yarısı, düşük doğum ağırlıklı olarak kabul edilen 1500 gramın altında dünyaya gelir.

Prematüre Bebek Bakımında Dikkat Etmeniz Gereken Noktalar

  • Beslenme

Prematüre bebeklerin beslenme ihtiyacı, zamanında doğmuş bebeklerin besin ihtiyaçlarından çok daha fazladır. Büyümeyi hızlandırabilmek ve zamanında doğmuş bebek gelişimini yakalayabilmek için daha fazla enerji almaları gerekir.

Bu sebeple prematüre bebek sahibi anneler, prematüre bebeğin besin planına uygun bir şekilde hareket etmelidir. Bu dönemde tıpkı zamanında doğmuş bebekler gibi prematüre bebeklerin de anne sütüne ihtiyacı bulunur.

Anne sütü ile beslenen prematüre bebeklerde görme fonksiyonu diğer bebeklere oranla daha iyi gelişir. Sindirimi düzenlemesi, bağışıklığı güçlendirmesi ve gelişime faydası bakımından prematüre bebeklerde anne sütü çok daha fazla önem kazanır.

  • Uyku

Prematüre şekilde doğan bebekler, zamanında doğmuş bebeklere göre çok daha çabuk yorulurlar. Emzirme esnasında bile onların yorulup derin bir uykuya dalması muhtemeldir. Bu sebeple yemek ve uyku düzeni mutlaka belli bir düzende olmalıdır.

Büyüme hormonu, en çok uykudayken salgılanır. Uykunun kalitesi arttıkça ve düzeni sağlandıkça, büyüme hormonunun salgılanması da doğru orantılı şekilde artar. Bu bağlamda prematüre bebek aileleri, bebeklerinin uykusunu aldığından emin olmalıdır ve ona kaliteli bir uyku alanı temin etmelilerdir. Kısık bir müzikle uykuya dalmak bebeğin gelişimi için önemlidir. Fakat sesin çok yoğun olması henüz işitme gelişimini tamamlamayan prematüre bebeklerin duyma sistemlerine zarar verebilir.

Tüm bebeklerin cildi hassastır fakat prematüre şekilde doğan bebekler gelişimlerini tamamlayamadıkları için bu konuda daha duyarlıdır. Bu sebeple prematüre bebeğin vücudunun kolay şekil alabileceği unutulmamalıdır ve aynı pozisyonda uzun süre uyutulmamasına dikkat edilmelidir.

‘Ani Bebek Ölümü Sendromu’ prematüre bebeklerde daha sık görüldüğü için, bebeğin yatış pozisyonuna azami ölçüde dikkat edilmesi gerekir. Prematüre bebekler için en uygun uyuma pozisyonu sırtüstü yatıştır.

Ayrıca yattığı bebek yatağının, orta sert veya sert olarak seçilmesi, ayrıca etrafındaki koruma yastıkları ve oyuncaklarında yumuşak malzemelerin tercih edilmesi gerekir. Tam dokuma yerine delikli battaniyeler kullanılması da prematüre bebeklerin boğulma riskini minimuma indirecek bir önlemdir.

  • Hijyen

Prematüre bebekler bağışıklık sistemleri tam olarak gelişmediği için enfeksiyonlara daha açık olduklarından, en azından belirli bir süre kalabalık ortamlara girmemeleri gerekir. Prematüre bebeği hastalıklardan korumak amacıyla tüm aşıların kronolojik yaşa göre ve doz azaltımı yapılmadan uygulanması da şarttır.

Genel hijyen kurallarına dikkat edilmesi ve bebeğin alt temizliğinin uygun sıcaklıkta değiştirilerek sağlanması da çok önemlidir.

Bebeğin alt temizliğinde yalnızca su ve organik pamuğun tercih edilmesi ve pişik olmadıkça krem kullanılmaması dikkat edilmesi gereken bir diğer noktadır. Prematüre bebek sadece altını ıslatmışsa bile 3-4 saat aralıklarla mutlaka bez değişimi yapılması gerekir.

  • Ortam Şartları

Prematüre şekilde doğan bebekler, belirli bir yağ tabakası oluşmadan dünyaya gelirler. Bu da vücut ısılarının zor sağlanmasına neden olur. Bu sebeple prematüre bebeğin vücut ısısının korunması için 25°C uygun ortam sıcaklığının sağlanması, bu sıcaklığın sabit tutulması ve takip edilmesi gerekir.

Ayrıca bir diğer dikkat edilmesi gereken konu banyo sıcaklığıdır. Tüm bebekler için uygun banyo sıcaklığı 37°C’dir. Bu sıcaklıkta hazırlanan banyolarda bebeğin cilt pH’ına uygun yıkama losyon ve şampuanları tercih edilerek yıkama yapılması gerekir.

Prematüre bebeklerde bu rutinin, haftada 2-3 kereden fazla olması ciltlerinde kuruma ve pullanmaya neden olabilir.

  • Gelişim Takibi

Gelişim ve kilo takibi prematüre bebekler için çok önemli olsa da her zaman düzeltilmiş yaşlarına kıyaslanarak değerlendirilmelidir. Normal gebelik süresi 40 hafta kabul edildiğinde, prematüre şekilde doğan bebeğin doğum haftası ile 40 hafta arasındaki fark, bebeğin takvim yaşından çıkarılarak düzeltilmiş yaş bulunur.

Kısacası, prematüre şekilde doğan bebeğin gelişimi; doğduğu günden itibaren aldığı yaşa göre değil, düzeltilmiş yaşına göre değerlendirilmelidir.

Prematüre şekilde doğan bebeklerin vücut ölçüleri belli bir süre içinde normal bir şekilde doğan bebekleri yakalasa da nörolojik gelişimlerindeki farkın kapanması 2-3 yaşına kadar sürebilir. Bebeklerde ortalama tartı artışı sağlandıktan sonra, diğer tüm bebekler gibi aylık muayenelere geçilir. Prematüre bebekler, ilk aylarda yakalama büyümesi adı verilen hızlı büyüme döneminde günde 60 grama kadar hızlı tartı artışı gösterebilir.

Bu dönemde aşırı beslenme, az beslenme kadar bebeğe zarar verebilir. Bu sebeple optimum büyüme hızı için 2000 gram altı doğmuş bebeklerde, hekimin belirlediği sıklıkla anne sütü güçlendiriciler ya da eve çıkıldığında özel geçiş mamaları tedaviye eklenebilir.

Daha Fazlası Sağlık

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir