Salgın Hastalıklar Serisi 5: Krup
Çocuğunuz gece havlamayı andıran bir öksürükle uyanıyor ve nefes almada sıkıntı yaşıyorsa, bunun sebebi krup hastalığı olabilir. Krup, halk arasında yalancı kuşpalazı, yalancı difteri veya akut larenjit olarak da biliniyor.
Krup Nedir?
6 ay-3 yaş arası çocuklarda sık görülen krup (akut laringotrakeobronşit), enfeksiyon kaynaklı üst solunum yolu tıkanıklığıdır. Krup, ana nefes borusunun girişinin şişmesi sonucunda oluşan öksürük ve nefes darlığıdır. Sonbahar, kış ve bahar aylarında daha sık görülen krup’un sebebi, virüslerdir.
Krup Hastalığının Belirtileri
Krup (laringotrakeobronşit), özellikle 6 ay-3 yaş arası çocuklarda sonbahar, kış ve bahar aylarında görülen, virüs ya da bakterilerin yol açtığı alt solunum yolu enfeksiyonudur. Krup, erkek çocuklarda kızlara oranla daha fazla yaşanır. Özellikle hastalığın ilk günleri bulaşıcılık oranı yüksektir. Bu nedenle evde başka çocuklar da varsa tedbirli olmak gerekir. Gırtlak çevresini tutan, ön planda ses teli bölgesini ve ses tellerinin hemen altındaki havayolunun en dar bölgesini ilgilendirir. Krup vakalarının yüzde 75’e varan oranlardaki bölümü sonbahar aylarında yaygın olarak görülen parainfluenza virüsünden kaynaklanır. Yetişkinlerde krup nadiren görülür. Yetişkinler krup hastalığını çocuklara göre daha rahat atlatır.
Hastaneye yatışı gerektirebilecek durumlar:
- Nefes almada zorluk,
- Sıkışık ve hırıltılı solunum,
- Yüksek ateş,
- Havlar tarzda öksürük,
- Ses kısıklığı/seste kabalaşma olması,
- Deri ve tırnaklarda morarma,
- Göğüs duvarında çekilme.
Çocuklarda krup hastalığına neden olan etkenler genellikle çocuk yuvası, okul gibi kalabalık yerlerde bulaşır. Ortamda bulunan hastanın öksürmesi veya hapşırmasıyla damlacıklar havaya saçılır ve hastalık bir çocuktan diğerlerine geçer. Krupta bir diğer bulaşma ise direk temasla gerçekleşir.
Krup hastalığı bulaşıcıdır!
Ateş her zaman olmayabilir. Belirtiler genelde gece çocuk yatar pozisyondayken ağırlaşır. Krup, yüzde 5-10 hastada hastanede tedavi görmeyi gerektirir. Krup, tıbbi acil bir durumdur. Hasta olan kişinin öksürmesi veya hapşırmasıyla havaya çıkan damlacıklarla ya da direkt temasla bulaşır.
Tedavi Yöntemi
Viral krup antibiyotik tedavisi gerektirmez. Geleneksel olarak başlangıç tedavisi olarak soğuk buhar uygulansa da son yapılan çalışmalarda etkinliği gösterilememiştir. Hatta çocukta huzursuzluğu arttırıyor ve oksijen ihtiyacı ortaya çıkıyorsa, soğuk buhar tedavisi sonlandırılmalıdır. Çocuğun nefes almasını kolaylaştırmak için yatarken başı yükseltilmelidir. Ayrıca, ağlama esnasında nefes darlığı artacağından, çocuğun sakin ve sessiz bir ortamda tutulmaya çalışılması gerekir. İlaç tedavisi olarak hekim önerisiyle ‘kortikosteroid’ verilir. Kortikosteroidler, nefes borusu girişi ve ses tellerindeki ödemi azaltarak etkili olur. Aynı zamanda nebulize yani buhar yoluyla da uygulanabilir. Belirgin nefes darlığı olan hastalarda ‘epinefrin’ de buhar tedavisi şeklinde uygulanır. Ateş varsa, ateş düşürücüler kullanılabilir. Bol sıvı alımı önemlidir.
Krup, enfeksiyonun şiddetine bağlı olarak 5 ila 6 gün arasında sürebilir. 5-6 günün ardından hastalık rahatlar ancak öksürüğün tamamen geçmesi birkaç gün daha sürebilir.
Ailelere öneriler:
- Geceleri daha rahat geçirmesi için yüksek yastıkla yatırın,
- Ev içinde bulunduğu ortamları nemli tutun,
- Bulunduğu odayı düzenli olarak havalandırmayı ihmal etmeyin,
- Krupla mücadele ettiği dönemde ağlamamasını sağlamaya çalışın çünkü ağlamak nefes almasını güçleştirir,
- Düzenli olarak su içmesini sağlayın,
- Evin içerisinde kesinlikle sigara içmeyin,
- Grip ve nezle gibi sağlık sorunu yaşarsanız çocuğunuzdan uzak durun ya da maske takın,
- Oda kokusu, deodorant, parfüm gibi şeyler kullanmayın,
- Beslenmesinde vitamin almasına özen gösterin, hazırlayacağınız ev yapımı çorbaların da onu rahatlatacağını aklınızda tutun,
- Geceleri çok tıkandığını hissettiğinizde buzluğun önünde tutarak soğuk hava almasını sağlayın,
- Nefes almasını güçleştirecek bedenini sıkıca saran giysiler giydirmeyin.
Ancak çocukta nefes almada zorluk, huzursuzluk, bilinç bulanıklığı, sıkışık ve hırıltılı solunum, göğüs duvarında çekilme, yüksek ateş ve deri ve tırnaklarda morarma gibi belirtiler varsa mümkün olan en kısa zamanda bir sağlık kuruluşuna başvurmak gerekir.
