Bebeklerin Bilişsel Gelişim Becerileri

0-3 Aylık Bebeğin Bilişsel Gelişim Özellikleri

• Yüzünden 15-20 santim mesafedeki nesneleri ve kişileri görebilir.
• Koku ve tat alabilir.
• Dokunmaya hassastır.
• Ses çıkarabilir.
• 15-20 santim mesafedeki sese doğru başını çevirir.
• Yakında duran ve onunla iletişim kuran kişinin yüzüne bakabilir, göz teması kurabilir.
• Yakınındaki hareketli ve hareketsiz nesne ve insanlara bakar, onları izleyebilir.
• Seslere tepki verir.
• Biberon ve emzik gibi sıklıkla kullanılan nesneleri tanır.
• Renkleri daha net görmeye başlar.
• Hareket ettirdiği ellerini ve ayaklarını seyreder, bu şekilde vücudunu keşfetmeye başlar.
• Ellerini, parmaklarını ve eline geçirdiği nesneleri ağzına götürür, bu şekilde keşfeder.
• 20-25 santim uzaklığından gelen seslere doğru başını çevirebilir.
• “a, u, agu” gibi sesler çıkarır.
• Duyduğu seslere ses çıkararak tepki verebilir.
• İhtiyaçlarına göre farklı şekilde ağlayarak kendini anlatmaya başlar.

4-6 Aylık Bebeğin Bilişsel Gelişim Özellikleri

• Görme alanındaki hareket eden kişi ve nesneleri gözleriyle uzun süre izleyebilir.
• Algılayabildiği görüntü ve sesler artar.
• Kendisine gösterilen nesneleri incelemeye ve tepki vermeye başlar.
• Anne-baba veya bakıcı gibi sürekli onunla ilgilenen kişinin sesini tanır.
• Karşısındaki kişiye gülümsemeye başlar.
• Görme alanı genişler, yere düşen nesneleri takip edip bakabilir.
• Aynadaki görüntüsüne bakar.
• Ses duymaktan ve ses çıkarmaktan hoşlanır.
• Duyduğu sesin kaynağını arar.
• “d, b, l, m, k” ve “ba, da” gibi sesler çıkarabilir, çığlıklar atar.
• Duyduğu sesleri taklit eder.
• Evde olmayan anne-babayı duyduğunda onların geldiğini anlar ve anladığını gösteren tepkiler verir.
• “Anne/baba geldi, banyo saati, yemek saati” dendiğinde heyecanlanabilir ve söyleneni anladığı yüz ifadesinden anlaşılabilir.
• Önüne konulan, eline geçirdiği nesneleri uzun süre inceler, ağzına götürerek keşfetme bu aylarda da devam eder.
• Tanıdığı kişileri ve yapancıları birbirinden ayırmaya başlar.

7-9 Aylık Bebeğin Bilişsel Gelişim Özellikleri

• Heceleri tekrarlayarak “ba-ba-ba, na-na-na, da-da” gibi sesler çıkarır, uzun süre tekrarlar.
• Çevresindeki sesleri daha dikkatli dinlemeye başlar.
• Adı söylendiğinde bakmaya başlayabilir.
• “Hadi atta”, “Oyun oynayalım” ve “Bıcı bıcı, banyo vakti” gibi bazı cümleleri anlamaya başlar, anladığını belli eden tepkiler verir.
• Kucağa alınmak istediğinde kollarını kaldırması gibi isteklerini hareketleriyle anlatmaya başlar.
• Çevresini merakla izler.
• Oynamak istediği bir oyuncak örtü ile saklandığında oyuncağı arar, örtüyü kaldırıp oyuncağı bulabilir.
• İşaret parmağını isteklerini anlatmak için kullanmaya başlar.
• Ailenin tüm bireylerini tanır.
• Oynadığı oyuncaklardan biri saklandığında onu arar, bulabilir.
• “AL-ver” gibi basit talimatları anlar.
• Adını bilir, adı söylendiğinde başını çevirip bakabilir.
• Gideceği zaman veya birini uğurlarken “Baş-baş” hareketini yapabilir.
• Daha önce oynanan bir oyunu hatırlar.
• Anne-babanın el çırpma hareketini taklit eder.

10-12 Aylık Bebeğin Bilişsel Gelişim Özellikleri

• Kendi kendine bir süre oyun oynayabilir.
• Yemek yemek, oturduğu koltuktan inmek, uzaktaki oyuncağı almak gibi şeyleri kendi başına yapmak ister ve başarabilir.
• Anne-babanın yaptıklarını gözlemler ve taklit eder. Kaşığı onlar gibi tutmaya çalışır, bardağı onlar gibi kullanmaya çabalar, oyuncaklarla onların gösterdiği gibi oynamayı dener.
• Karşılıklı oturup top atma oyunu oynayabilir.
• Oyunla küçük-büyük gibi kavramları ve renkleri öğrenmeye hazırdır.
• Sehpa üzerindeki oyuncağa ulaşmak için örtüyü çekmek gibi bir hedefe ulaşmak için çözümler üretmeye başlar.
• Bir önceki ay, saklanan nesneyi araması yeterli iken, bu ay saklanan nesneyi bulması beklenir.
• Temizlikle ilgili ev işlerini taklit eder.
• Anladığı işaret ve sesler artar.
• “Hayır”ı anlar.
• Basit yönergelere uyabilir.
• “anne”, “baba” gibi sözcükleri ile bir kelime daha söyleyebilir. Bu kelimeleri yerli yerinde kullanabilir.
• Her gün yeni sesler çıkarır. Söyleyebildiğinden çok daha fazla kelimeyi anlar.
• Kendine özgü sesler ve mimiklerle istediklerini ifade eder.
• Nesneleri ifade etmek için kendisi kelime uydurabilir.
• İstediklerini parmağı ile işaret ederek veya sesler çıkartarak belirtir.
• İnsanların yaptıkların ve söylediklerini tekrar etmeye çalışır.
• Yüz ve vücut kısımlarını öğrenmeye başlayabilir.
• Oyuncaklarının yerini bilir, bir oyuncağı en son bıraktığı yerde arar.
• Yaşıtları ile ilgilenmeye başlar.

13-15 Aylık Bebeğin Bilişsel Gelişim Özellikleri

• Dil gelişimi hızlanır, anlama kabiliyeti artar.
• Daha fazla anlamlı ses çıkarmaya başlar.
• Hayvan adlarını bilir, tanıdığı insanların adlarını bilir, sorulduğunda tanıdığı hayvanları ve insanları gösterebilir.
• Birçok nesne içinden adı söyleneni bulabilir.
• Yüz veya beden kısımlarını tanıyabilir.
• Sıklıkla duyduğu kelimeleri doğruya çok yakın tekrarlar.
• İsteklerini seslerle ifade edebilir.

16-18 Aylık Bebeğin Bilişsel Gelişim Özellikleri

• Dikkat süresi ve el göz koordinasyonu gelişmiştir. küpleri üst üste koyabilir, geometrik şekilleri uygun deliklerden atabilir, kitabın resimlerine bir süre bakabilir.
• Yemek yeme, su içme, el yüz yıkama, diş fırçalama konularında yetişkinleri taklit eder.
• Hayvanların çıkardığı sesleri bilir, taklit eder.
• Yüz kısımları ile beden kısımlarını bilir. Adları söylediğinde 1-2 tanesini gösterebilir.
• Mutfaktaki, banyodaki, odasındaki pek çok eşyanın adını ve yerini bilir, sorulduğunda gösterebilir.
• Kendi kendine uzun uzun konuşur. Çıkardığı çoğu ses kelimeleri andırır, arada bir kaç tane doğru kelime vardır.
• Bildiği şarkıları kendi kendine doğru melodilerle mırıldanır.

19-21 Aylık Bebeğin Bilişsel Gelişim Özellikleri

• Sembolik oyun başlar. Evdeki eşyalarla oyuncak gibi oynamaya başlar. Tencereler davul, bir sepet bebek yatağı, tahta kaşık telefona dönüşür.
• Yapmak istemediği şeylere “Hayır” demeye başlar.
• Merakı artar, sürekli “Bu ne?” diye sorar.
• Söyleyebildiğinden daha fazla kelime bilir.
• Verilen 2-3 kelimelik talimatları yerine getirebilir.
• İki kelimelik cümleler kurabilir.

2 Yaş Çocuğunun Bilişsel Gelişim Özellikleri

• Bebeklerinin/hayvanlarının bedenlerinin dört kısmını gösterebilir. Göstererek sorulduğunda bazı beden kısmını adlandırabilir.
• Evdeki eşyaların yerini bilir.
• Önceki aylara göre çok daha fazla kelime bilir.
• Peş peşe söylenen iki talimatı aklında tutup yerine getirebilir.
• Kelimeleri ihtiyaçlarını ve isteklerini belirtmek için kullanır.
• Söylenenleri daha iyi anlamaya başlar.
• Çözüm üretmeye başlar.
• İsmi söylenen resimleri gösterir, bazılarını isimlendirebilir.
• Beden bölümleri gösterildiğinde isimlendirebilir.
• Annenin/ babanın/ bakıcının söylediği 1-2 kelimeyi veya sayıyı arka arkaya tekrarlayabilir.

3 Yaş Çocuğunun Bilişsel Gelişim Özellikleri

• Günlük hayatta gördüklerini taklit eder.
• Renkleri, zıt kavramları bilir.
• Küçük hikayeler anlatabilir.
• Nesneleri özelliklerine göre gruplamaya başlayabilir.
• Etrafındaki olayların daha çok farkındadır.
• Merakı artarak devam eder. Günlük olaylarla ilgili çok fazla soru sorar.
• 10’a kadar sayabilir.
• Büyük-küçük, uzun-kısa gibi kavramları anlamaya başlar.
• Kendi becerilerinin farkına varmaya başlar. Anne-babadan bağımsız bir birey olduğunu keşfetmeye başlar.
• Temel ihtiyaçlarını kendi kendine karşılayabilir.
• Anlamlı bir kaç cümle kurabilir.
• Adını-soyadını ve yaşını bilir.

4 Yaş Çocuğunun Bilişsel Gelişim Özellikleri

• Çevresine daha geniş bir bakış açısıyla bakmaya başlar, dünya hakkında daha fazla soru sorar.
• Uzun hikayeler anlatabilir.
• Kendi fikirlerini söyler.
• Nesneler arasında ilişki kurmaya başlar, nesnelerin özelliklerinden bahsedebilir ve onları eşleştirebilir.
• Çıkarım ve yargılama yapmaya başlar.
• Az parçalı yapbozlar yapar.
• Dün-bugün- yarın, sabah-akşam ve önce-sonra-şimdi kavramlarını bilebilir.
• Olayları oluş sırasına göre anlatabilir.
• Sıklıkla “Neden? Ne zaman? Niçin?” diye sorar.
• Önceden öğrendiği bilgileri yeni bilgilerle karşılaştırır, problem çözme ile ilgili düşünür.

5 Yaş Çocuğunun Bilişsel Gelişim Özellikleri

• Olaylar arasında ilişki kurabilir.
• Zaman kavramını öğrenmeye başlar.
• Soyut düşünme becerisi gelişir.
• Gerçek ile hayali birbirinden ayırabilmeye başlar.
• Resimdeki eksiği bulma oyunları oynayabilir.
• Bir şeyleri dikkatlice inceleyebilir.
• Kendi kişiliği ile ilgili farkındalığı artar.
• Trafik kurallarını öğrenmeye başlayabilir.
• Markete gidildiğinde küçük sorumluluklar alabilir.
• Anne-babadan bağımsız hareket etmek istemeye başlar.
• Neden-sonuç ilişkisi kurabilir.
• Kendisi ile ilgili “Doğum tarihi, nerede oturduğu, okulunun adı, en sevdiği kıyafet, yemek” gibi soruların cevaplarını bilir.
• Kendini başkalarına tanıtabilir.
• Dikkat süresi kısadır, çabuk dağılır.

6 Yaş Çocuğunun Bilişsel Gelişim Özellikleri

• Mevsimleri öğrenir.
• Basit toplama-çıkarma işlemleri yapabilir.
• Sağını- solunu ve yer yön kavramlarını öğrenebilir.
• Basit ve az kurallı oyunlar oynayabilir.
• Ev ile ilgili sorumluluklar alabilir.
• Düşündüklerini resimle ve kelimelerle anlatabilir.
• İzlediği bir film, okuduğu bir kitap hakkında konuşabilir.