Bebeğinin Gündüz ve Gece Uyku Düzeni Nasıl Olmalı?

Ailenize yeni katılan bebeğinizi hayata hazırlarken, sizin de ayakta kalabilmeniz için bazı konularda düzen oluşturmanız gerekiyor. Düzen denince, yeni annelerin aklına ilk gelen ve çoğu zaman en zorlayıcı olan şey ise uyku. Anneliğe alışmak zaten başlı başına zorken, bir de uyumayan bir bebeğiniz varsa işiniz daha da zorlaşıyor.

Yenidoğan bebekler için uyku, büyüme ve gelişimin en büyük destekçilerindendir. Büyüme hormonu, en çok uyku sırasında salgılanır. Gün içinde yeterli ve kaliteli bir uyku düzeniyle, ideal bir ortamda uyuyan bebeklerin hem fiziksel hem de zihinsel gelişimi desteklenir. Bu nedenle, özellikle ilk 6 ayda uyku düzeni oluşturmak, bebekler için son derece önemlidir.

Gündüz-Gece Uyku Düzeni Nasıl Olmalı?

Bebeğin uyku saatleri konusu, onun kaç aylık olduğuyla yakından ilişkilidir. Bunun yanı sıra prematüre bebeklerin uyku ihtiyacı, zamanında doğan bebeklere göre daha fazladır. Yenidoğan bebekler de üç aydan büyük bebeklere göre daha fazla uyur. Bebek büyüdükçe uyku ihtiyacı azalacaktır. Bebeğin uyku saatleri için şöyle bir liste yapılabilir:

• Yenidoğan döneminde bebekler günde toplam yaklaşık 11-18 saat uyurlar. 3 veya 4 kez gündüz uyumaları da vardır.
• 2-3 aylık dönemde 3-4 saat aralıksız uyur ve beslenmek için uyanır. Aktif uyku %43’e düşer.
• 3 aylık olduklarında bebeklerin %71’i tüm gece boyunca uyurlar.
• 4 aylık dönemde, geceleri daha uzun; gündüzleri daha kısa uyurlar.
• 6 aylık periyotta 5-6 saatlik uyku döngüsünde 1-2 kez uyanırlar. Uyandıktan sonra bebeklerin 1/3’i kendi kendine yeniden dalarlar. Günde toplam yaklaşık 11-14 saat uyurlar ve bu bebeklerin %84’ü tüm gece boyunca uyuyabilir.
• 10 aylık bebeklerin 90%’ı tüm gece boyunca ve günde ortalama 10-13 saat uyurlar.
• 12 aylık bebekler de günde yaklaşık 10-13 saat uyurlar.
• 18-21 ay arası gündüz uykusu tek sefere düşer.
• 21-36 ay arası çocukların büyük kısmı günde 1 kez yarım saat ile 3 saat arası öğlen uykusuna ihtiyaç duyarlar.
• Oyun çağı çocukları ise gün içinde 13-14 saat uyur. 1 kez gündüz vakti uyurlar; ancak bunun akşam uykusuna yakın bir dönemde olmamasına özen gösterilmelidir.
• Okul öncesi dönemde ise geceleri 11-12 saat arası uyurlar, genellikle gündüz uyumazlar.

Uyku Hakkında Doğru Bilinen Yanlışlar

• “Çok yorulursa daha kolay uyur” tezi yanlıştır. Yorulan bebek, huysuzlanır ve uyumakta zorlanır. Bebeğin çok yorulmasına izin vermeden onu her gün aynı saatte uyutmak gerekir.
• “Karnı iyice doyarsa ağırlık çöker uyur” tezi de yanlıştır. Bebek gazı çıkmadan ve sindirim sistemi rahatlamadan uyuyamaz.
• “Aydınlıkta ve gürültüde de uyumaya alışsın” tezi de yanlıştır. Çünkü bebeğin gece-gündüz kavramını anlaması ve uykuya kolay dalması için loş, sessiz bir ortam gerekir.

Bebekler Neden Uyumaz

Temelde bebeğin özel bir sağlık problemi yoksa karnı tok, altı temizse ve gazı çıkarıldıysa uyuması beklenir. Bebeklerin uykusunu bölen en önemli etken gaz problemidir. Doğru şekilde gazını çıkarmak ve gaz yapmayan yani hava kaçırmayan biberonlar kullanmak gibi önlemlerle bu süreç daha kolay atlatılabilir.

Tüm bunlara rağmen uyumuyorsa uykuya dalmayı öğrenmeye ihtiyacı olabilir. Bu konuda ona yardımcı olmak için aşağıdaki önerileri dikkate alabilirsiniz.

Uyku Düzeni Kurmak İçin Öneriler

• Gece erken yatmasını kolaylaştırmak için sabah en geç 08.00’da perdeleri açıp uyanmasını sağlayın.
• Gün içinde odasını 1 saat havalandırmak önemli.
• Saat 18.00’dan sonra heyecanlı, hareketli oyunlar, parlak ışıklar yerine; banyo, banyo sonrası bebek losyonu ile masaj yapma, pijama giydirme ve renkli bir masal kitabının sayfalarını gösterirken masal okuma, ardından ninni söyleyerek uyutma gibi uyku ritüeli oluşturmaya çalışın.
• Gündüz uykularından 15-20 dakika, gece uykularındansa 30-40 dakika önce bebeğinizi odasına geçirin. Bebeğiniz gündüz ve gece uykusunu her zaman aynı ortamda uyumalıdır.
• Bebeğinizi uyuttuğunuz ortamın, gece zifiri karanlığa yakın, gündüz loş olmasına dikkat edin.
• Bebeğin yatağında yastık dahil hiçbir şey olmamalıdır. Yastığı 2 yaştan sonra kullanabilir, yorgan veya battaniye örtmek yerine de uyku tulumu tercih edebilirsiniz.
• Yenidoğan için sert yaylı yatak bulamazsanız lateks yatak kullanabilirsiniz. Çarşafını gererek örtün ya da hareketle toplanmasını engellemek için lastikli çarşaflar kullanın.
• Prematürelerde uyku eğitimi verilirken ise tek dikkat edilmesi gereken nokta, düzeltilmiş yaşına göre planlama yapmak olmalıdır.
• Odasını 5. aydan sonra ayırabilirsiniz. Tam bu dönemde bir uyku arkadaşı edinmesini de unutmayın. Uyku arkadaşı, bebekler uykuya geçerken ellerine vermeye çalıştığımız, uykuyla özdeşleştirmesini istediğimiz yumuşak, üzerinde burun, göz, düğme gibi küçük parçaları olmayan, yıkanabilir, tüysüz, çok büyük olmayan bir oyuncak olmalıdır.
• 1 yaş sonrasında katı gıda beslenmesini, bebeğinizi yatırmadan 1 saat önce bitirmelisiniz.
• Çocuğunuzu uykuya, konuşarak hazırlayın. Onlar bizi anlıyor.
• Ortalama 40-50 dakika bekleyin. 5-7 günlük süreçte tutarlı bir tavır sonuç verecektir.
• Bebeğinizin çıkardığı en küçük seste yanına koşmayın, çünkü bebeğinizin kendi kendine uykuya dalabilme yeteneğini öğrenme şansını elinden almış olursunuz.
• Uyku döngülerini atlatırken bebeklerde minik sesler, küçük ağlamalar, sağa sola hızlı dönmeler olağandır. Eğer bebeğiniz gündüz uykularından ağlayarak uyanıyorsa, halen uykusu var demektir, hemen yataktan almayın. Gündüz uykuları yerleştikten sonra, gece uykusu için son gündüz uykusunun ardından 3 saat beklemelisiniz.
• Uykuya dalmadan önce yatağın içinde sürekli dönüp duran, birisine temas etme ihtiyacı olan bebeklere uykudan önce masaj yapılması, yatağına temas edebileceği yastıklar konması, uyku arkadaşı edinmesine teşvik edilmesi ve ağır battaniye kullanılması faydalı olabilir. Ancak dokunsal hassasiyeti olan bebekler yorgan ve battaniyeden rahatsız olurlar. Onlar için de bacaklarını rahat hareket ettirebilecekleri uyku tulumu kullanabilirsiniz.
• Uyku eğitiminden verimli sonuç alamadığınızda doktorunuza danışmayı ihmal etmeyin.

Yapılmaması Gerekenler

• Sallayarak uyutmak
• Yüzüstü uyutmak
• Yatakta aşırı yastık veya battaniye kullanmak
• Uykuya geçerken emzirmek veya biberonla besleyerek uyutmak
• Bebeklerin kendi kendilerine uykuya dalmasına fırsat vermeyen tensel dokunmalar
• Kucakta, bebek arabasında uyutmak
• Aşırı ısı ve havasız ortamda uyutmaya çalışmak
• Bebeği sıkıca giydirip uyutmak
• Bebeğin uyuması için zorlamak
• Bebeği yalnız bırakmak
• Bebeği uyku öncesi yorarak uykuya kolay geçeceğini düşünmek
• TV karşısında uyutmak (Televizyon karşısında uyuyan çocuklar sese alışırlar ve uykuya farkına varmadan geçerler).