Kalça Çıkığı Nedir? Kalça Çıkığı Nasıl Anlaşılır?
Gelişimsel kalça displazisi ya da halk arasında bilinen adıyla kalça çıkığı, bebeklerde ve küçük çocuklarda kalça ekleminin düzgün şekilde gelişmemesi sonucunda ortaya çıkan bir durumdur.
Femur adı verilen uyluk kemiğinin kalçayla birleştiği kısmı top şeklindedir ve kalça kemiğinde yuvarlak bir yuvaya oturarak eklem oluşturur. Bu ekleme, yapısından dolayı top ve soket eklemi denir.
Kalça çıkığı durumunda, eklemin soket kısmında bir sığlık meydana gelir ve femur başı sıkıca yerine oturamaz, bu nedenle kalça eklemi gevşek kalır.
Bebeklerde kalça eklemindeki gevşekliği ve dengesizliği ifade eden gelişimsel kalça çıkığı, tedavi edilmediği takdirde kalıcı sakatlığa neden olabilir.
Erken teşhis edildiğinde ameliyata gerek kalmadan tedavi edilebilen kalça çıkığı, Türkiye’de her yıl yaklaşık 15 bin bebeği etkiler. Özellikle kız bebeklerde daha yoğun görülen kalça çıkığı, birçok nedene bağlı olarak ortaya çıkabilir.
Bu sebeple kalça çıkığı hakkında detaylı bilgiye, her ebeveynin sahip olması gerekir.
Kalça Çıkığı Nedir ve Kaç Grupta İncelenir?
Uyluk kemiğiyle leğen kemiğinin eklem bölgesi gelişimi sırasındaki uyumsuzluğu, kalça ekleminin tam oluşmamasına sebep olur. Bu durum da kalça çıkığını meydana getirir.
Doğuştan kalça çıkığına; gelişimsel kalça yetersizliği, gelişimsel kalça çıkığı ya da doğumsal kalça çıkığı adı verilir.
Leğen kemiğindeki yuvanın gelişimindeki aksama ve buna bağlı olarak bacak uyluk kemiği başının bu yuva içerisindeki normal pozisyonu koruyamaması ve yuva dışarısında bulunması kalça çıkığı olarak değerlendirilir.
Doğuştan kalça çıkığı, bebekler ile küçük çocuklarda sık görülür ve erken anlaşılıp tedavi edilmezse kalıcı sakatlıklara yol açabilir.
Kalça çıkığı iki kategori altında incelenir. Bunlardan biri teratolojik kalça çıkığıdır ve anne karnındaki dönemde, rahim içindeyken oluşur. Diğeri ise tipik kalça çıkığıdır. Tipik kalça çıkığı da doğum sırasında veya hemen ertesinde görülür. Tipik çıkıklar kendi içerisinde üç ayrı grupta incelenir.
1.Çıkabilir Kalça: Pasif olarak kalçanın çıkabildiği kalça çıkıklarıdır.
2.Yarı Çıkık Kalça: Bu durum uyluk kemiği başının eklem içinde yukarı ve dışa doğru kaymış, ancak tam olarak çıkmamış halidir.
3.Çıkık kalça: Uyluk başının yuva dışında olduğu duruma çıkık kalça denir.
Kalça Çıkığının Görülme Sıklığı
Dünya Sağlık Örgütü’nün yayınladığı verilere göre her yıl dünyaya gelen bin bebekten ikisinde kalça çıkıklığı görülür.
Aile geçmişinde daha önce kalça çıkığı problemi görüldüğünde, bunun aynı ailede dünyaya gelen bebeklerde oluşma ihtimali artar.
Bunun dışında; sezaryen doğum, bağların gevşekliği, doğum kilosunun fazla olması, makat geliş gibi bebeğin anne karnındaki pozisyonu, ilk bebek olması gibi faktörler kalça çıkığının görülme sıklığını artıran unsurlardır.
Bu durumda bebeklerin %40’ında çift taraflı çıkık meydana gelebilir. Ayrıca kız bebeklerde erkek bebeklere göre kalça çıkığına daha fazla rastlanır.
Kalça Çıkığının Belirtileri
Kalça çıkığında özellikle yeni doğan bebeklerde ve çıkık derecesi ağır olmayan küçük çocuklarda yürüyene kadar hiçbir belirti olmayabilir.
Bu gibi durumlarda çıkık, sadece çocuk doktorlarının normal muayeneleri sırasında fark edilebilir.
Doktorlar muayene sırasında bebeğin kasık çizgilerinin birbirinden farklı olup olmadığına, pozisyon verildiğinde kalçasının tam olarak açılabiliyor olmasına, hareket sırasında kalçadan ‘klik’ sesi gelip gelmediğini inceler.
Bebeklerin bacaklarında uzunluk farkı, ayaklarında şekilsel bozukluk, kalça ve bacağın üst kıvrım bölgelerinde sağ ve sol bacak arasında farklılık, bacaklardan birinin diğerine oranla daha az hareketliliği ve esnekliği gibi durumlar kalça çıkığının belirtileridir.
Ayrıca yürüme başlangıcında sendeleyerek yürüme biçimi gibi belirtiler gözlemlenmesi de kalça çıkığı belirtisi olarak nitelendirilebilir.
Kalça Çıkığı Tedavisi
Bebeklerde kalça çıkığı belirtileri fark edildiğinde, çocuk doktoru veya aile hekimi bebek ortopedi uzmanına gidilmelidir.
Bu bebekler, 6-12 hafta olduğunda kalça ultrasonografileri (USG) çekilerek kalça çıkığından emin olunmalıdır. Ayrıca hekim tarafından gerekli görüldüğü durumda bebeğin kalça röntgeni de alınabilmektedir.
Kalça çıkığı konusunda erken teşhis çok önemlidir. Çünkü ilk 6 ay içerisinde teşhis konan bebekler bandajlarla tedavi edilebilir.
Bununla birlikte geç teşhis edilen bebeklerde ise daha uzun ve kompleks bir tedavi süreci işlemektedir. Bu bebeklerin hastaneye yatışı, ameliyat olmaları ve alçı uygulamasına alınmaları gerekir.
Teşhis geciktikçe; anestezi altında yapılan alçılar, yumuşak doku ameliyatları ve bebek 18 aylıktan büyükse kemik ameliyatları söz konusu olabilir. Ayrıca teşhis ve tedavide geç kalındığı takdirde, kalça da hasar kalacağından, yürüme döneminde çocuğun aksama ihtimali de artmaktadır.
.