Uyku, beyin başta olmak üzere bebeklerin tüm vücudunun yenilenmesi ve gelişimi için şarttır. Uyku sırasında stres hormonları azalırken büyüme hormonu oranı artar. Gece uykusunda ise, büyüme hormonu olabilecek en yüksek değerlere ulaşır ve bu da bebeklerin büyüme-gelişmeleri için oldukça önemlidir.
İyi bir uyku için ‘bebekler gibi uyumak’ deyimi kullanılsa da aslında bebekler bu tanımda belirtildiği gibi uyumazlar. Çünkü bebeklerin hafif uykuda geçirdikleri süre, yetişkinlerden 2 kat fazladır ve bu da çok sık uyanmalarına sebep olur.
Bebeklerde uyku konusunda önemli olan bir diğer faktör ise, gündüz uykularıdır. Çoğu ebeveyn gündüz uykularını kısa tuttuğunda, bebeklerinin gece daha kaliteli ve kesintisiz bir uyku uyuyacağını düşünür. Ancak bu işleyiş, tam olarak böyle ilerlemez.
Bebeklerin Sağlıklı Uyku Süreleri
- Yenidoğan döneminde bebekler günde toplam yaklaşık 11-18 saat uyurlar. 3 veya 4 kez gündüz uyumaları da vardır.
- 2-3 aylık dönemde 3-4 saat aralıksız uyur ve beslenmek için uyanır. Aktif uyku %43’e düşer.
- 3 aylık olduklarında bebeklerin %71’i tüm gece boyunca uyurlar. 4 aylık dönemde, geceleri daha uzun; gündüzleri daha kısa uyurlar.
- 6 aylık periyotta 5-6 saatlik uyku döngüsünde 1-2 kez uyanırlar. Uyandıktan sonra bebeklerin 1/3-1/2’si kendi kendine yeniden dalarlar. Günde toplam yaklaşık 11-14 saat uyurlar ve bu bebeklerin %84’ü tüm gece boyunca uyuyabilir.
- 10 aylık bebeklerin 90%’ı tüm gece boyunca ve günde ortalama 10-13 saat uyurlar. Bu süreçte 2 gündüz uykusuna ihtiyaç vardır.
- 12 aylık bebekler günde toplam yaklaşık 10-13 saat uyurlar. 12 aylık bebeklerin hala 2 gündüz uykusuna ihtiyaçları vardır.
- 18-21 ay arası gündüz uykusu teke düşer ve ortalama 2 yaşındaki bebekler günde 10-12 saat uyurlar.
- 21-36 ay arası çocukların büyük kısmı günde 1 kez bir saat ile iki saat arası öğlen uykusuna ihtiyaç duyarlar. Ancak bu sürenin daha kısa ya da daha az olması geceleri uyku kalitesini düşürebilir.
- Oyun çağı çocukları ise gün içinde 12-14 saat uyur. 1 kez gündüz uykusu devam edebilir veya gündüz uykusu olmayabilir; ancak gündüz uykusu olacaksa bunun akşam uykusuna yakın bir dönemde olmamasına özen gösterilmelidir.
- Okul öncesi dönemde ise geceleri 11-13 saat arası uyurlar, nadiren gündüz uykuları görülebilir ancak genellikle ihtiyaç yoktur.
Görüldüğü gibi bebeklerde her dönemin uyku ihtiyacı farklıdır. Yeni doğmuş bir bebeğin gündüz uykusu süresi oldukça fazlayken, büyüdükçe bu süre azalma gösterir.
Bebeklerin gün içerisinde uyanık kalmaları ve gece daha çok uyumaya alışmaları zaman alan bir süreçtir.
Maalesef annelerin çoğu bebeklerinin beslenmesine aşırı dikkat ederken, bebeklerin büyümesi için uykunun genel olarak gerekli olduğu dışında, kaliteli ve kesintisiz gece uykusunun bebeklerin büyümelerinde ve beyin gelişiminde ne kadar önemli role sahip olduğunun farkında değiller.
Türkiye’de yapılan bir araştırmada, annelerin %80’nin uykunun önemi hakkında bilgi sahibi olmadığını ortaya çıkmıştır.
Bu sebeple uyku konusunda ebeveynlerin çok daha fazla dikkatli olması ve bu konuda titiz davranması gerekmektedir.
Bebeklere Gece Gündüz Farkı Ne Zaman Öğretilebilir?
Bazı bebekler gece uyumayı pek sevmezler. İlk günlerde pek bir şey yapılamaz; fakat ikinci haftadan sonra ona gece ve gündüzü ayırt etmeyi öğretmeye başlamalısınız.
Gündüz olduğunda onunla mümkün olduğu kadar çok oynayıp onu oyalayın. Evi ve odasını aydınlık hale getirin ve günlük olan olağan sesleri (telefon, televizyon veya telefon sesini) azaltmaya çalışmayın.
Beslenme sonrası uyuyacaksa onu uyanık tutmaya çalışın. Geceleri ise onu beslemek için yanına gittiğinizde oyun oynamayın, odanın ışık ve seslerini azaltın ve yanında fazla zaman geçirmeyin, mümkünse konuşmayın.
Bebeğinizin Öğlen Uykusuna İhtiyaç Duyduğunu Nasıl Anlarsınız?
Bebeğinizin verdiği sinyallere dikkat etmeniz gerekir. Uykuya ihtiyacı varsa bunun sinyallerini göreceksiniz: gözlerini ovalama, huysuzluk, sabırsızlık ve gerginlik.
Yaşı kaç olursa olsun bebeğiniz uyumaya direniyor fakat yine de bu sinyalleri gösteriyorsa, hala kısa uykulara ihtiyacı var demektir.
Bebeğinizi Gündüz Uykusuna Nasıl Yatırabilirsiniz?
- Bebeğinizi uykuya teşvik etmek için hafif ve rahatlatıcı bir müzikle dinginleştirin.
- Karanlık bir odada ona kitap okuyun.
- Uykudan önce ona masaj yapın.
Bebeğinizin Gündüz Uykusunu Bırakmaya Hazır Olduğunu Nasıl Anlarsınız?
- Bebeğiniz uyku vakti geldiğinde yorgun değil ve hala odada zıplıyor.
- Bebeğiniz bir uyku zamanını atlıyor ve huysuzluk, gerginlik ve yorgunluk gibi hiçbir olumsuz yan etki göstermiyor.
- Normal şekilde tüm gerekli zamanlarda uyuyor fakat onları yatağa yatırmak için savaşıyorsunuz.
